Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W celu realizacji zadań Rzecznika Praw Obywatelskich wynikających z Konstytucji RP, umów międzynarodowych wiążących Polskę oraz ustaw, Biuro RPO prowadzi oficjalne profile w serwisach społecznościowych.

Aby stworzyć bezpieczne i włączające środowisko dla wszystkich użytkowników, przy zapewnieniu poszanowania godności człowieka, wolności słowa, pluralizmu poglądów, a także dobrych obyczajów i zasad współżycia społecznego RPO Marcin Wiącek wprowadził Regulamin moderacji treści na profilach Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w mediach społecznościowych.

Przestrzeń komunikacji online zarządzana przez BRPO stanowi współczesne forum publiczne, na którym - w duchu europejskich wartości demokratycznych - powinna odbywać się swobodna, merytoryczna i oparta na wzajemnym szacunku wymiana poglądów.

Rzecznik jest otwarty na różnorodność opinii i poglądów, w tym krytycznych wobec działań Rzecznika, BRPO i innych instytucji publicznych. Debata publiczna, nawet intensywna, jest przejawem zdrowia społeczeństwa obywatelskiego.

W regulaminie Rzecznik podkreśla, że wszelka działalność BRPO na jego podstawie jest prowadzona z poszanowaniem zasady proporcjonalności. W szczególności ingerencja w wolność wypowiedzi użytkownika następuje tylko wtedy i tylko w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne do ochrony wolności lub praw innych osób, poszanowania prawa oraz do zapewnienia powagi i rzetelności działania BRPO. Regulamin określa szczegółowo jakie treści podlegają moderacji oraz w jaki sposób się to odbywa. Przewiduje również możliwość odwołania się od decyzji moderacyjnej.

Zachęcamy do aktywnego uczestnictwa w dyskusji poświęconej problematyce ochrony praw człowieka. Jednocześnie zwracamy uwagę, aby prowadzona ona była z szacunkiem dla innych jej uczestników, nawet w przypadku radykalnej różnicy zdań. Chcielibyśmy, żeby treści te stanowiły wkład w debatę publiczną, wzbogacając ją o nowe perspektywy, argumenty lub informacje.

Działania RPO dotyczące obecności instytucji publicznych w mediach społecznościowych

Do Rzecznika wpływają wnioski dotyczące profili instytucji publicznych w portalach społecznościowych. Wnioskodawcy zwracają uwagę na ograniczenie ich wolności wypowiedzi oraz prawa dostępu do informacji publicznej poprzez arbitralne usuwanie komentarzy i blokowanie dostępu, często bez jakiegokolwiek ostrzeżenia i drogi odwoławczej.

W ocenie Rzecznika usuwanie treści lub blokowanie dostępu do konta instytucji publicznej w portalu społecznościowym, jako działania ograniczające korzystanie z konstytucyjnej wolności wypowiedzi, powinno mieć podstawę w ustawie. Obecnie takie działania uzasadniane są postanowieniami regulaminów portali społecznościowych lub wewnętrznymi regulacjami, określającymi sposób moderowania treści i interakcji z użytkownikami.

Okazuje się, że administratorzy prowadzący konta instytucji publicznych często niezwykle szeroko rozumieją takie pojęcia, jak hejt i naruszanie dobrego imienia. Uznają za nie m.in. ostrą krytykę swoich poczynań lub wytykanie podwójnych standardów. Interweniują np. z takich powodów, jak zbyt częste poruszanie danej kwestii, czy umieszczanie komentarzy niezwiązanych z tematyką konkretnej publikacji.

Zasady, formy i cele prowadzenia kont instytucji publicznych w portalach społecznościowych nie są uregulowane w drodze aktów prawa powszechnie obowiązującego. Sprawia to, że instytucje publiczne funkcjonują tam zgodnie z zasadami ustanowionymi na potrzeby podmiotów prywatnych. Koliduje to ze standardami ustrojowymi, które w demokratycznym państwie prawnym są wpisane w istotę działania podmiotów sprawujących władzę publiczną, takimi jak zasada legalizmu czy zasada proporcjonalności.

W związku z tym Rzecznik ponad rok temu apelował do Ministra Cyfryzacji o przygotowanie projektu ustawy, w której uregulowano by zasady prowadzenia profili organów i urzędów administracji publicznej oraz innych instytucji publicznych w portalach społecznościowych, a w szczególności procedury blokowania użytkowników i usuwania publikowanych przez nich informacji.

Sprawy publiczne są jawne i podlegają krytyce. Granic dozwolonej krytyki, podobnie jak granic wolności jednostki, nie sposób raz na zawsze wytyczyć. Cechą kultury świata Zachodu jest m.in. ciągły rozwój debaty publicznej. Rolą prawników jest natomiast tworzenie standardów, które powinny umożliwić udział w debacie publicznej na wyrównanych zasadach, zwłaszcza w dobie gospodarki cyfrowej.