Polski język migowy w szkołach, 2013 r.
1. Wystąpienie do Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania w sprawie Krajowego Programu Działań na rzecz Równego Traktowania
Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęło blisko 100 skarg w sprawie Krajowego Programu Działań na rzecz Równego Traktowania na lata 2013 – 2016, w którym Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania nie uwzględniła działań dotyczących nauczania języka polskiego jako języka obcego oraz polskiego języka migowego głuchych uczniów.
Rzecznik Praw Obywatelskich podjął postępowanie i w dniu 16 czerwca 2013 r. skierował wystąpienie do Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania, w którym podzielił zdanie wyrażone przez skarżących oraz Polski Związek Głuchych, iż sytuacja osób głuchych, w szczególności w obszarze edukacji, wymaga podjęcia przez rząd pilnych działań mających na celu zapewnienie im równego traktowania w obszarze edukacji. W ocenie Rzecznika prawo osób głuchych do edukacji w najodpowiedniejszym dla nich języku – polskim języku migowym – nie jest w Polsce realizowane. Rzecznik nie zgodził się również ze stanowiskiem Ministerstwa Edukacji Narodowej, zgodnie z którym nie ma potrzeby umieszczania w Krajowym Programie Działań na rzecz Równego Traktowania na lata 2013 – 2016 działań dotyczących nauczania dwujęzycznego dla głuchych. W ocenie Ministerstwa nauczyciele i dyrektorzy w szkołach dla głuchych mogą zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami organizować lekcje języka migowego jako zajęcia rewalidacyjne lub w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły jako „zajęcia realizujące potrzeby i zainteresowania uczniów”, czy dodatkowe zajęcia edukacyjne „rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów”. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich polski język migowy jest jednak podstawowym i najważniejszym środkiem komunikacji osób głuchych – nie jest zatem wystarczające uwzględnienie go w ramach zajęć dodatkowych czy rozwijających zainteresowania uczniów. Niezbędne jest podjęcie działań na poziomie Ministerstwa Edukacji Narodowej, mających na celu opracowanie i wdrożenie systemu nauczania języka polskiego na zasadzie nauczania języka obcego i polskiego języka migowego we wszystkich szkołach dla głuchych.
Informacje o dalszych podejmowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich działaniach w sprawie zamieszczone będą na stronie internetowej Biura Rzecznika Praw Obywatelskich (www.rpo.gov.pl), również w polskim języku migowym.
Wystąpienie do Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania (16 czerwca 2013 r.)
2. Pismo Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania
Pełnomocniczka Rządu ds. Równego Traktowania zwróciła się do Minister Edukacji Narodowej o ponowne rozważenie możliwości zrealizowania przez Ministerstwo działania polegającego na opracowaniu i wdrożeniu systemu nauczania języka polskiego jako języka obcego oraz polskiego języka migowego głuchych uczniów.
Odpowiedź Pełnomocniczki Rządu ds. Równego Traktowania (25 czerwca 2013 r.)