Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W Warszawie brakuje miejsc noclegowych dostosowanych do potrzeb uchodźców z niepełnosprawnościami, przewlekle chorych i wymagających opieki
• Po zamknięciu punktu recepcyjnego na dworcu kolejowym Warszawa Wschodnia wolontariusze mają też przyjmować transporty ewakuacyjne z uchodźcami z Ukrainy na ulicy, gdzie nie ma możliwości sprawdzenia stanu zdrowia podróżujących osób
• Zastępca RPO Valeri Vachev pisze w tej sprawie do wojewody mazowieckiego Mateusza Frankowskiego

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi wskazujące na konsekwencje zamknięcia punktu recepcyjnego na dworcu kolejowym Warszawa Wschodnia oraz trudności w zakwaterowaniu ewakuowanych obywateli Ukrainy z niepełnosprawnościami lub przewlekle chorych.

Brak miejsc noclegowych dla uchodźców z niepełnosprawnościami

Wnioskodawcy wskazują, że przedstawiciele organizacji zajmujących się ewakuacją i relokacją uchodźców z Ukrainy, pomimo informowania z wyprzedzeniem o planowanym transporcie uchodźców, z uwzględnieniem stanu ich zdrowia, mieli wielokrotnie otrzymywać informacje o braku dostępności miejsc noclegowych dostosowanych dla uchodźców z niepełnosprawnościami lub ciężko chorych.

Szczególnie problematyczne ma być zapewnienie zakwaterowania w Warszawie. Uchodźcy, dla których Polska nie jest krajem docelowym, zatrzymują się w Warszawie ze względu na konieczność wyrobienia dokumentów, procedury wizowe lub zaplanowaną dalszą podróż.

Z perspektywy wolontariuszy, którzy odpowiadają za organizowanie specjalistycznego transportu przeznaczonego dla osób z niepełnosprawnościami, zapewnienie uchodźcom z niepełnosprawnościami lub ograniczoną mobilnością noclegu w Warszawie jest często konieczne ze względów logistycznych. Odpowiedni transport do miejsc noclegowych położonych poza Warszawą jest znacznie bardziej kosztowny i wymaga więcej czasu oraz dodatkowej organizacji.

Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego miało poinformować organizacje pozarządowe, że w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa nie ma przepisu zobowiązującego Wojewodę Mazowieckiego do uruchomienia miejsc dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz takich, które zapewniałyby ciągłą opiekę dla osób niesamodzielnych.

Tymczasem zgodnie z unijną dyrektywą Państwa Członkowskie mają zapewnić osobom korzystającym z tymczasowej ochrony dostęp do odpowiedniego zakwaterowania. Sformułowanie „odpowiednie zakwaterowanie” nie zostało sprecyzowane, jednak w przypadku uchodźców z niepełnosprawnościami lub wymagających opieki oznacza przygotowanie obiektów odpowiednio przystosowanych do ich potrzeb.

Problemy z przyjmowaniem transportów ewakuacyjnych z Ukrainy

Wojewoda Mazowiecki przekazał RPO informację, że przyjeżdżające na Dworzec Wschodni autokary z uchodźcami będą kierowane na Dworzec Zachodni do punktu informacyjnego Wojewody Mazowieckiego dla obywateli Ukrainy, prowadzonego przez Kamiliańską Misję Pomocy Społecznej i pełniącego również funkcję punktu recepcyjnego. Tymczasem z informacji, które docierają do Rzecznika wynika, że ten punkt miał odmówić recepcji autobusów ewakuacyjnych, wskazując że nie jest to zadanie wyznaczone przez Wojewodę.

Po zamknięciu punktu recepcyjnego na dworcu kolejowym Warszawa Wschodnia wolontariusze mają przyjmować transporty ewakuacyjne z uchodźcami z Ukrainy na ulicy, gdzie nie ma możliwości sprawdzenia stanu zdrowia podróżujących osób, nie wyznaczono także bezpiecznego miejsca, w którym można oczekiwać na transport sanitarny dla osób potrzebujących pomocy medycznej.

Wystąpienie do Wojewody Mazowieckiego

Dlatego zastępca RPO Valeri Vachev poprosił wojewodę mazowieckiego Mateusza Frankowskiego o odniesienie się do opisanych problemów i wskazanie obiektów zakwaterowania przeznaczonych dla uchodźców z Ukrainy, znajdujących się obecnie w Warszawie i w województwie mazowieckim, które są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, przewlekle chorych i wymagających opieki wraz z podaniem liczby przebywających tam osób i dostępnych miejsc.

Ponadto, ze względu na niską dostępność miejsc noclegowych w Warszawie przygotowanych dla uchodźców z niepełnosprawnościami lub chorych, ZRPO pyta się wojewody, czy rozważano utworzenie na terenie Warszawy obiektu krótkoterminowego zakwaterowania dla takich osób, a także czy w przypadku kierowania uchodźców z niepełnosprawnościami do obiektów zakwaterowania poza Warszawą rozważano możliwość zapewniania specjalistycznego transportu lub finansowania takich przejazdów.

XI.543.52.2024