Biuletyn Informacji Publicznej RPO

16 lutego 2022 r. dr Hanna Machińska, zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich, przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur w BRPO: Przemysław Kazimirski, dyrektor Zespołu i Michał Żłobecki oraz Marcin Sośniak, wicedyrektor Zespołu ds. Równego Traktowania w BRPO, przeprowadzili ponowną wizytację Strzeżonego Ośrodka dla Cudzoziemców Lesznowoli.

Wizytacja ukierunkowana była na sprawdzenie warunków detencji i traktowania osób pozbawionych wolności przebywających w strzeżonym ośrodku. W szczególnym zainteresowaniu wizytujących pozostawały kwestie związane z funkcjonowaniem placówki, po zmianie jej profilu z rodzinnego na męski, w tym dotyczące m.in. legalności pobytu cudzoziemców w detencji, prawa do informacji, dostępu do adekwatnej opieki medycznej i psychologicznej oraz pomocy prawnej. 

Zmiana profilu ośrodka spowodowana była w szczególności koniecznością zmniejszenia liczby cudzoziemców przebywających w Tymczasowym strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców w Wędrzynie (TSOC). W ramach relokacji do ośrodka w Lesznowoli przetransportowano łącznie 151 cudzoziemców z Wędrzyna i Krosna Odrzańskiego. Ostatnie przyjęcia cudzoziemców z tych ośrodków miały miejsce w dniu 15 lutego br.

W toku czynności, wizytujący przeprowadzili rozmowy m.in. z komendantem Placówki SG w Lesznowoli oraz jego zastępcą, odpowiedzialnym za kierowanie strzeżonym ośrodkiem. W czasie wizyty przedstawiciele  BRPO dokonali oglądu wybranych pomieszczeń ośrodka, odbyli również rozmowy indywidualne z cudzoziemcami. Po zakończeniu wizytacji przedstawiciel KMPT przeprowadził także telefoniczną rozmowę z kierownikiem Służby Zdrowia Nadwiślańskiego Oddziału SG na temat zakresu opieki zdrowotnej świadczonej na rzecz cudzoziemców i wyzwań zidentyfikowanych w tym obszarze.

Wizytujący dokonali także inspekcji pomieszczeń nowo powstałego budynku, który do końca 2022 r. oddany zostanie do użytku jako ośrodek strzeżony o profilu rodzinnym. W trakcie budowy pozostaje część przeznaczona dla administracji PSG w Lesznowoli, która zajmuje obecnie cześć pomieszczeń ośrodka dla cudzoziemców.

W czasie wizytacji, przedstawiciel KMPT otrzymał informację nt. pobicia cudzoziemca, który do Lesznowoli został przetransportowany z TSOC w Wędrzynie. Pobicia miał dokonać jeden z funkcjonariuszy SG biorący udział w konwoju cudzoziemców z tej jednostki. Zebrane w tej sprawie materiały zostały przekazane do właściwego zespołu merytorycznego w BRPO, w celu podjęcia dalszych czynności wyjaśniających.

Strzeżony Ośrodek dla Cudzoziemców w Lesznowoli, po czteromiesięcznej zmianie profilu na rodzinny, funkcjonuje od 1 lutego br. ponownie jako placówka przeznaczona dla samotnych pełnoletnich mężczyzn. W związku z nowelizacją rozporządzenia MSWiA z dnia 13 sierpnia 2021 r., maksymalna pojemność SOC ustalona została na 192 miejsca. W czasie wizytacji w placówce przebywało łącznie 174 cudzoziemców, w tym 151 osób relokowanych w ostatnim czasie z ośrodków w Krośnie Odrzańskim i Wędrzynie. 

Obserwacje i wstępne wnioski:
•    Warunki bytowe w SOC ocenić należy jako dobre. Cudzoziemcy umieszczeni są w maksymalnie czteroosobowych pokojach. W związku z koniecznością zwiększenia liczby miejsc w Ośrodku, część osób zakwaterowano w ogrzewanych i klimatyzowanych kontenerach mieszkalnych. Mieszkańcy placówki korzystać mogą z placu spacerowego oraz boiska sportowego; 
•    Cudzoziemcy, co do zasady, wyrażali się pozytywnie na temat oferowanego w Ośrodku pożywienia. Niemniej jednak wskazali na problem zbyt długiej przerwy pomiędzy kolacją i śniadaniem powodującej uczucie głodu oraz na zakaz zabierania do pokoi posiłków ze stołówki; 
•    Jednym z głównych problemów ujawnionych w trakcie wizytacji była nieproporcjonalna liczba komputerów w stosunku do liczby umieszczonych cudzoziemców oraz niska jakość połączenia internetowego, co stanowi rzeczywiste ograniczenie możliwości utrzymywania kontaktu ze światem zewnętrznym. Jest to tym bardziej istotne, że z uwagi na aktualną sytuację pandemiczną, do końca lutego 2022 r. zawieszono możliwość odbywania bezpośrednich widzeń w placówce. Tymczasem, w Ośrodku dostępny jest tylko jeden komputer przeznaczony do prowadzenia rozmów za pośrednictwem komunikatora internetowego.
•    Wizytujący otrzymali informację, iż wobec części przyjętych w ostatnim czasie cudzoziemców przeprowadzono jednoetapową kontrolę osobistą, polegającą na rozebraniu się do naga. Wskazany sposób przeprowadzanej kontroli niezgodny jest z przepisami obowiązującego prawa krajowego oraz z międzynarodowymi standardami ochrony praw osób pozbawionych wolności.
•    Wobec pojawiających się w toku prowadzonych czynności informacji na temat ograniczeń związanych z możliwością dokonywania zakupów przez cudzoziemców, komendant Placówki wskazał, iż są to problemy o charakterze przejściowym, związane z zmianą profilu placówki i wzrostem liczby osób w niej przebywających. Podkreślił jednocześnie, iż podjęte zostały starania w kierunku rozwiązania niniejszej kwestii.

Powyższe wnioski mają charakter wstępny. Dalsze obserwacje i rekomendacje KMPT, mające na celu poprawę sytuacji cudzoziemców przebywających w detencji administracyjnej w ośrodkach strzeżonych w Polsce, zostaną przedstawione w późniejszym terminie w raporcie tematycznym KMPT.