Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 26, 28 i 29 lipca 2021 r. przedstawiciel Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) wizytował placówkę całodobowej opieki (PCO) Willa Milanówek Rezydencja Seniora zlokalizowaną w Milanówku przy ul. Warszawskiej 1A. W związku z wprowadzonym w Polsce stanem pandemii wizytacja przeprowadzona została w formie zdalnej, za pośrednictwem komunikatora internetowego. W zainteresowaniu KMPT pozostawał stopień realizacji tzw. minimalnych gwarancji antytorturowych oraz traktowanie mieszkańców placówki, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji pandemicznej w PCO i wprowadzonych w jej wyniku obostrzeń. W trakcie wizyty przeprowadzono rozmowy z dyrekcją placówki, wybranymi mieszkańcami i mieszkankami oraz przedstawicielkami personelu. Zwrócono się także o przekazanie wskazanej dokumentacji prowadzonej w placówce i dodatkowych informacji na piśmie dotyczących funkcjonowania domu, które poddane zostaną dalszej analizie.

Willa Milanówek prowadzona jest przez podmiot prywatny na mocy zezwolenia wydanego przez Wojewodę Mazowieckiego. Placówka zapewnia 24-godzinną opiekę osobom w podeszłym wieku oraz wymagającym wsparcia z uwagi na problemy zdrowotne. Poza pobytem stałym istnieje także możliwość przyjęcia osób na czas leczenia i rehabilitacji. W czasie wizytacji w placówce przebywało łącznie 75 mieszkańców i mieszkanek, w tym 3 osoby ubezwłasnowolnione. Z informacji przekazanej przez z dyrektorkę Willi, w czasie prowadzonych czynności dostępne były jeszcze 3 wolne miejsca. Niemniej, w razie potrzeby istnieje także możliwość zagospodarowania dodatkowego piętra i przyjęcia kolejnych mieszkańców.

Wizytujący nie otrzymał sygnałów dotyczących złego traktowania mieszkańców ze strony personelu. Z przeprowadzonych rozmów wynika, iż osoby zamieszkujące Willę Milanówek traktowane są z szacunkiem i troską, a personel placówki wykazuje się w swej codziennej pracy profesjonalizmem i empatią. Warto także zauważyć, iż w dobie pandemii koronawirusa większość personelu zamieszkała w placówce na ok. 6 miesięcy tak, aby zminimalizować ryzyko zakażenia COVID-19.

Przedstawiciel KMPT odnotował, iż mieszkańcy przyjmowani są do placówki na podstawie umowy zawartej pomiędzy podmiotem prowadzącym Willę Milanówek i płatnikiem (zwykle członkiem najbliższej rodziny mieszkańca/ki). Nowo przybyłe osoby nie są stroną zawieranych umów, nie podpisują także zgody na umieszczenie w placówce. Co więcej, z otrzymanych informacji wynika, iż w przypadku mieszkańców ubezwłasnowolnionych całkowicie dyrekcja PCO nie wymaga przedłożenia przez przedstawiciela ustawowego zezwolenia sądu opiekuńczego w przedmiocie umieszczenia w placówce. Wskazana praktyka w ocenie KMPT prowadzić może do nadużyć i stwarzać ryzyko naruszeń praw osób zamieszkujących placówkę.

Z informacji przekazanych zarówno przez mieszkańców, jak i personel wizytowanej placówki wynika, iż zasadę stanowi zakaz samodzielnego opuszczania terenu PCO przez osoby w niej umieszczone. Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur podkreśla, iż  arbitralny zakaz samodzielnego opuszczania placówki całodobowej opieki stanowi wprost naruszenie przepisu art. 68 ust. 2a Ustawy z dnia …. o pomocy społecznej, zgodnie z którym ograniczenie takie może być zastosowane jedynie w przypadku gdy brak opieki zagraża życiu lub poważnie zagraża zdrowiu osoby przebywającej w placówce, będącej osobą z zaburzeniami psychicznymi. Wskazane ograniczenie poparte musi zostać zaświadczeniem lekarskim wydanym na czas oznaczony, nie dłuższy niż 6 miesięcy, wskazującym zasadność zastosowania tego środka.

Powyższe wnioski mają charakter wstępny. Dalsze obserwacje i rekomendacje Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, mające na celu poprawę sytuacji osób zatrzymanych i wzmocnienie ich ochrony torturami zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.