Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 6-8 września 2022 r. przedstawicielki Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) przeprowadziły wizytację placówki całodobowej opieki pod nazwą Centrum Opieki Familia przy ul. Drużynowej 4 w Łodzi.

Celem wizytacji było sprawdzenie traktowania oraz warunków pobytu mieszkańców i przedstawienie zaleceń, które wzmocnią ich ochronę przed ryzykiem tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz karania. 

Wizytujące dokonały oglądu wybranych przez siebie pomieszczeń, przeprowadziły rozmowy z mieszkańcami, personelem placówki i osobami odwiedzającymi oraz zapoznały się z dostępną na miejscu dokumentacją medyczną.

Zgodnie z wpisem w „Rejestrze placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku” prowadzonym przez Wojewodę Łódzkiego, placówka posiada 35 miejsc.  W trakcie wizytacji przebywały w niej 34 osoby – 30 kobiet i 4 mężczyzn. Jak wynikało z analizy dokumentacji co najmniej jedna osoba była ubezwłasnowolniona.

Warunki bytowe zostały ocenione przez przedstawicielki KMPT jako dobre. Placówka wolna była od nieprzyjemnych zapachów, w pokojach, łazienkach oraz miejscach wspólnych było czysto. Mieszkańcy byli zadbani.

W trakcie pandemii Covid-19 w placówce doszło do zakażeń, w związku z tym personel i mieszkańcy podlegali izolacji. Mimo to, w tym trudnym czasie udało się zorganizować bezpośrednie spotkania z psychologiem, z zachowaniem zasad reżimu sanitarnego. W ocenie pracowników było to bardzo pomocne i stanowiło realne wsparcie. 

Jak wynikało z obserwacji wizytujących i analizy dokumentacji, w placówce stosowane są niestandardowe formy opieki – przede wszystkim pasy mocowane do wózków celem zachowania właściwej pozycji umieszczonych na nich osób.

Przedstawiciele KMPT zdają sobie sprawę, że w niektórych przypadkach korzystanie z tego typu form wsparcia jest niezbędne, jednakże ze względu na fakt znacznej ingerencji w wolność osobistą jednostki i ryzyko nadużyć do jakich może prowadzić ich stosowanie, KMPT od wielu lat postuluje uregulowanie tych kwestii w przepisach prawa. 

Wątpliwości wizytujących wzbudziły również ograniczenia dotyczące wyjść poza placówkę – mieszkańcy mogą opuszczać ją jedynie pod opieką rodziny, nie są też organizowane wspólne wyjścia personelu z mieszkańcami. Pensjonariusze mają jedynie możliwość korzystania ze świeżego powietrza w ogrodzie na terenie placówki.

KMPT zdaje sobie sprawę, że ze względu na stan zdrowia większości mieszkańców samodzielne wyjścia mogłyby stanowić ryzyko, jednakże warto zauważyć, że od kilku lat  w tym zakresie wprowadzone zostały odpowiednie rozwiązania prawne. Zakaz wyjść powinien być wydawany jedynie na podstawie zaświadczenia lekarskiego. Zakaz ten podlega kontroli sądowej. Tymczasem w analizowanej dokumentacji brak było tego typu zaświadczeń.

Szczegółowe wnioski i zalecenia przedstawione zostaną w raporcie powizytacyjnym.