Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 22-29 kwietnia 2021 r. przedstawicielka KMPT realizowała rozmowy za pomocą komunikatora Skype z mieszkańcami i personelem Domu Pomocy Społecznej w Kożuchowie (dalej: DPS, Dom, placówka). Dom Pomocy Społecznej w Kożuchowie (woj. lubuskie) to jednostka stałego pobytu przeznaczona dla osób, które wymagają całodobowej opieki z powodu choroby bądź niepełnosprawności oraz dla osób, które nie mogą samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym. Dom działa na podstawie zezwolenia wojewody lubuskiego.

Ogólna pojemność Domu wynosi 109, w czasie prowadzenia wideo-rozmów w DPS przebywało 95 mieszkańców. Ośmioro mieszkańców Domu przebywało tam na mocy postanowienia sądu, 15 osób było ubezwłasnowolnionych. Dom posiada pokoje 1, 2, 3 i 4-osobowe. W pokojach 4-osobowych przebywają wyłącznie osoby leżące.

 W sumie przeprowadzono 17 wideo-rozmów z: 12 mieszkańcami, Dyrektorką placówki, kierowniczką sekcji terapii zajęciowej, opiekunką, panią socjalną oraz pielęgniarką. Rozmowy odbywały się w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu, w warunkach poufności, bez obecności osób trzecich. Wszyscy rozmówcy i Dyrektor DPS zostali poinformowani o zasadach prowadzenia rozmów i zakazie represji z art. 21 ust. 1 OPCAT.

 19 kwietnia 2021 r. przedstawicielka KMPT skontaktowała się telefonicznie z Dyrektorką Domu Pomocy Społecznej w Kożuchowie, podczas której poinformowała o chęci przeprowadzenia wizytacji zdalnej w postaci rozmów z wybranymi mieszkańcami przebywającymi w placówce. Przekazała także informacje dotyczące kwestii formalnych oraz wykaz dokumentacji, które potrzebne są do przeprowadzenia rozmów oraz do analizy dokumentacji w późniejszym czasie. Współpraca ze strony Dyrektorki placówki i personelu była bardzo dobra i przebiegała bez żadnych zastrzeżeń. Poniżej przedstawiono wstępne wnioski z rozmów:
•    Wizytująca nie otrzymała żadnych sygnałów dotyczących złego traktowania mieszkańców ze strony personelu. Z przeprowadzonych rozmów wynika, iż osoby zamieszkujące DPS traktowane są z szacunkiem i troską, panuje tam rodzinna atmosfera.
•    W listopadzie 2020 r. w wizytowanym DPS było ognisko zachorowań na COVID-19. Liczba mieszkańców, u których zdiagnozowano w tamtym okresie Sars-Cov-2 wynosiła 53, liczba zgonów wśród mieszkańców w związku z zakażeniem COVID-19 - 9. W tamtym okresie placówka została podzielona na dwie części (pawilony): tzw. brudną (w której przebywali zakażeni mieszkańcy) i tzw. czystą (w której przebywali zdrowi mieszkańcy). Każdy z pawilonów miał osobne wejście dla pracowników, osoby nie mogły przemieszczać się pomiędzy pawilonami. Personel pracujący w części, gdzie przebywały osoby zakażone zaopatrzony był we wszystkie środki ochronne: kombinezony, maseczki, rękawiczki, gogle, przyłbice. W trakcie trwania pandemii każda osoba z personelu zobowiązana jest do stosowania środków ochrony osobistej w postaci maseczek i rękawiczek, mieszkańcy mają obowiązek noszenia maseczek tylko na terenie administracji oraz podczas wyjazdów poza teren placówki.
•    Obecnie zaszczepionych jest około 80% mieszkańców. Osoby niezaszczepione to osoby, które nie wyraziły zgody na szczepienie bądź takie, z którymi jest utrudniony kontakt, przez co niemożliwe jest uzyskanie od nich zgody (bądź braku zgody) na takie szczepienie (a jednocześnie nie są ubezwłasnowolnieni). 
•    W DPS każdy nowo przybyły mieszkaniec udaje się na kwarantannę, która trwa do dwóch tygodni. Po przybyciu mieszkaniec jest kąpany, przebierany w nowe ubrania, oglądany przez pielęgniarkę (pielęgniarka wpisuje do dokumentacji medycznej informacje dot. odleżyn, wagi, ciśnienia itp.). Po dokonaniu oglądu mieszkańca przez pielęgniarkę, jest on także każdorazowo badany przez lekarza (lekarz przyjeżdża do DPS dwa razy w tygodniu oraz w razie potrzeby). Każdorazowo nowemu mieszkańcowi, przed umieszczeniem go na kwarantannie, robiony jest test. Test na obecność koronawirusa robiony jest także mieszkańcowi po zakończeniu kwarantanny. Testy te są robione każdorazowo od jesieni ubiegłego roku zgodnie z zaleceniem Urzędu Wojewódzkiego.
•    Z przeprowadzonych rozmów z Dyrektorką placówki, personelem oraz mieszkańcami wynika, iż sposób działania Domu w trakcie pandemii, nie zmienił się znacznie w porównaniu z okresem sprzed pandemią. W dalszym ciągu prowadzone są różnego rodzaju zajęcia z mieszkańcami, np. działa koło kulinarne, plastyczne, teatralne, klub gracza, prowadzona jest fizjoterapia, rehabilitacja, terapia przyłóżkowa. Zmniejszyła się natomiast liczebność poszczególnych grup – przykładowo zajęcia w pracowniach odbywają się w grupach max 6-osobowych, rehabilitacja –w grupach max 3-osobowych. Po zajęciach każdej z grup pomieszczenie jest wietrzone i dezynfekowane. W dalszym ciągu prowadzone są także te same formy terapii z mieszkańcami – stymulacji zmysłów, treningu funkcjonalnego i pracownie rękodzielniczo-plastyczne. Mieszkańcy mogą także swobodnie korzystać z terenu ogrodowego, który znajduje się wokół placówki, wychodzić codziennie na spacery, prowadzone są też zajęcia „nordic walking”. Teren wokół DPS pozbawiony jest barier architektonicznych, są wydzielone miejsca (chodniki), po których mogą poruszać się osoby z niepełnosprawnościami, np. poruszające się na wózkach czy o kulach.
•    Aktualnie widzenia z mieszkańcami zostały mocno ograniczone. Możliwa jest forma kontaktu mieszkańca z rodziną „przez bramę” oraz przekazanie paczki dla mieszkańca (zanim mieszkaniec będzie mógł otworzyć taką paczką, trafia ona na 24-godzinną kwarantannę). W trakcie trwania pandemii, gdy zachorowań jest mniej, udostępniany jest pokój gościnny, w którym mieszkaniec może spotkać się ze swoimi bliskimi (z zachowaniem wszelkich środków ostrożności w postaci maseczek, rękawiczek, czasem nawet kombinezonów). W okresie wiosenno-letnim w ogrodzie stawiany jest także duży namiot ogrodowy, w którym również mogą odbywać się odwiedziny. Przez cały czas mieszkańcy mogą także korzystać z telefonów w placówce, jeśli nie posiadają swoich prywatnych telefonów komórkowych. Gdy tylko jest taka możliwość, odwiedziny mieszkańców nie są w żadnym stopniu ograniczane, wystarczy tylko wcześniej zadzwonić i się umówić na konkretny dzień i godzinę, tak, aby można było logistycznie to rozplanować (odwiedziny odbywają się zarówno w tygodniu, jak i w weekendy).
•    W trakcie trwania pandemii obowiązuje zakaz opuszczania terenu Domu przez mieszkańców. W sytuacji, gdy mieszkaniec musi udać się poza teren DPS (np. do lekarza specjalisty, do optyka), taki wyjazd zawsze odbywa się w obecności jakiegoś pracownika, np. pielęgniarki, opiekunki bądź pani socjalnej. Zarówno personel, jak i mieszkańcy są w takiej sytuacji zaopatrzeni w środki ochrony osobistej. 
•    Gdy mieszkaniec ma potrzebę zrobienia indywidualnych zakupów, co dwa tygodnie właściciel pobliskiego sklepu przyjeżdża pod bramę placówki i wydaje zamówione wcześniej zakupy pracownikom DPS, którzy następnie przekazują je mieszkańcom. Z rozmów przeprowadzonych z mieszkańcami wynika także, iż pracownicy czasem „na bieżąco” starają się także robić zakupy mieszkańcom.
•    Z rozmów z personelem oraz z mieszkańcami wynika ponadto, iż w Domu nie są stosowane żadne środki przymusu bezpośredniego. W przypadku silnego pobudzenia mieszkańca bądź zachowań agresywnych, personel stara się uspokoić takiego mieszkańca rozmową, tłumaczeniem, często wystarczy zabrać taką osobę na spacer bądź na herbatę - wtedy się uspokaja. Gdy te metody nie przynoszą efektów, wzywania jest karetka pogotowia.
•    Na chwilę obecną, na terenie całego Domu Pomocy Społecznej nie ma monitoringu. Z rozmowy przeprowadzonej z panią Dyrektor wynika, iż w przyszłości planuje zainstalować kamery na zewnątrz budynku.
•    W kontekście możliwości składania skarg – na każdym oddziale znajduje się skrzynka, do której mieszkańcy mogą wrzucać swoje skargi/prośby/postulaty. Każdego dnia mogą też umówić się na spotkanie z panią Dyrektor, nie ma szczególnie wyznaczonych dni ani godzin na tę okoliczność.
•    Na terenie DPS znajduje się kaplica, gdzie odprawiane są msze (w każdą sobotę). W okresie trwania pandemii zdarzały się okresy, w których ksiądz nie przychodził do placówki ze względów bezpieczeństwa, ale poza tym, co do zasady w każdej chwili ksiądz jest gotowy, aby odwiedzić mieszkańca, jeśli jest taka potrzeba.
•    Mieszkańcy mają możliwość oddania swoich drogocennych rzeczy do depozytu, który znajduje się w pokoju pani socjalnej. Dowody osobiste, w sytuacji utrudnionego kontaktu z mieszkańcem, oddawane są również do depozytu. W innym wypadku, mieszkańcy mogą je trzymać w swoich własnych pokojach.

Szczegółowe zalecenia zostaną przedstawione w raporcie powizytacyjnym.