Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 7-9 czerwca 2022 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur przeprowadzili wizytację w Domu Pomocy Społecznej „Etola” w Rudzie Pilczyckiej (dalej: placówka, DPS, Dom).

Celem wizytacji było sprawdzenie traktowania oraz warunków pobytu pensjonariuszy umieszczonych w placówce oraz rekomendowanie rozwiązań, które wzmocnią ich ochronę przed ryzykiem tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz karania. Przedstawiciele KMPT przeprowadzili na osobności rozmowy z personelem oraz mieszkańcami, dokonali oglądu placówki oraz analizy wybranej dokumentacji.

Dom Pomocy Społecznej w Rudzie Pilczyckiej przeznaczony jest dla niepełnosprawnych intelektualnie mężczyzn, jego pojemność wynosi 120 miejsc. W dniu wizytacji w placówce przebywało 116 mieszkańców, z czego 58 było ubezwłasnowolnionych całkowicie. Nadzór nad placówką sprawuje Starosta Powiatu Koneckiego.

Warunki bytowe zostały ocenione jako wymagające poprawy. Mieszkańcy zakwaterowani byli w pokojach 2 i 3 osobowych. Część pokojów, w których przebywali mieszkańcy były zniszczone, ściany odrapane i w niektórych miejscach popękane. Ponadto, w placówce był wyczuwalny nieprzyjemny zapach. Ubrania części pensjonariuszy były mocno znoszone oraz ubrudzone. Dodatkowo, na pościeli jednego z mieszkańców widoczne były ślady ekskrementów.

Zaniepokojenie wśród wizytujących wzbudził konflikt jaki ma miejsce w placówce, pomiędzy Dyrektorem Domu a częścią pracowników, będących członkami Polskiej Federacji Związkowej Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej. W opinii wizytujących konflikt ten ma bezpośrednie przełożenie na jakość opieki świadczonej mieszkańcom Domu. Z przeprowadzonych czynności wynika, iż pensjonariusze placówki są wciągani w prowadzony spór. Napięta sytuacja, jaka panuje w placówce prowadzi także do wzrostu liczby pracowników, którzy odchodzą z pracy. 

Minimum dwa razy w miesiącu do DPS przyjeżdża lekarz psychiatra. Placówka zatrudnia także na pół etatu psychologa. Mieszkańcy mają dostęp do lekarza POZ w Ośrodku Zdrowia w Słupi oraz lekarzy specjalistów. 

W czasie wizytacji mieszkańcy mogli swobodnie poruszać się po terenie Domu, wychodzić na zewnętrzny teren rekreacyjny oraz poza teren DPS (o ile stan ich zdrowia na to pozwalał). Mieli swobodny dostęp do telefonów oraz możliwość odwiedzin przez swoich bliskich. 

KMPT widzi potrzebę przeszkolenia pracowników DPS z Protokołu stambulskiego, tj. oficjalnego podręcznika ONZ dotyczącego diagnozowania oraz dokumentowania przypadków tortur i innych form okrutnego traktowania. Dokument ten dostępny jest w polskiej wersji językowej i odgrywa kluczową rolę w zapobieganiu i zwalczaniu tortur oraz nieludzkiego i poniżającego traktowania.

Rekomendowanym rozwiązaniem jest również zapewnienie pracownikom DPS regularnej superwizji, która pozwoli na rozładowanie napięć powstałych wskutek wykonywanych obowiązków służbowych oraz omówienie sytuacji trudnych i metod zaradczych, co może również zapobiec wypaleniu zawodowemu. Wsparcie personelu jest także niezwykle istotne w związku z trwającym konfliktem w placówce, który powoduje wzrost napięcia oraz występowanie sytuacji konfliktowych. 

Szczegółowe informacje oraz rekomendacje Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur mające na celu poprawę traktowania mieszkańców, warunków ich pobytu i wzmocnienie ich ochrony przed torturami zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.