Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 11-13 czerwca 2019 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur przeprowadzili wizytację w Zakładzie Poprawczym im. Józefa Wieczorkowskiego w Studzieńcu (woj. mazowieckie). Jest to zakład poprawczy typu otwartego przeznaczony dla mężczyzn. W zakładzie przebywać może maksymalnie 48 wychowanków. W czasie wizytacji w zakładzie przebywało 15 wychowanków umieszczonych w trzech grupach wychowawczych i hostelu.

Warunki sanitarno-bytowe uznać należy za dobre, każda z grup wychowawczych zajmuje osobny budynek, a ze względu na niskie obłożenie wychowankowie w większości zajmują pokoje jedno lub dwuosobowe. Zakład posiada własną bazę sportowo-rekreacyjną, kościół oraz stadninę konną. Jest to także jedyny w Polsce zakład poprawczy nieogrodzony drutem kolczastym, co zdaniem przedstawicieli KMPT wpływa pozytywnie na proces resocjalizacji wychowanków.

Na terenie zakładu funkcjonuje podlegające wygaszeniu gimnazjum i szkoła branżowa I stopnia, gdzie wychowankowie przygotowują się do zawodów stolarza, kucharza, ogrodnika czy specjalisty robót wykończeniowych w budownictwie. Uwagę wizytujących zwróciła również bogata oferta zajęć dodatkowych, dzięki której wychowankowi mają szansę odnaleźć i rozwijać swoje pasje.

Przedstawiciele Mechanizmu z zaniepokojeniem przyjęli informację dyrektora placówki dotyczącą pobicia jednego z wychowanków przez zatrudnionego w placówce strażnika w grudniu 2018 r. Po przeprowadzeniu czynności wizytujący stoją na stanowisku, iż postępowanie wyjaśniające w tej sprawie przeprowadzone zostało w sposób nierzetelny, ukierunkowany na obciążenie wychowanka odpowiedzialnością za incydent. Zastrzeżenia Mechanizmu wzbudził również fakt nieumieszczenia informacji o pobiciu w prowadzonym w placówce rejestrze wydarzeń nadzwyczajnych. W rejestrze tym odnotowuje się jedynie przypadki ucieczek, co stanowi naruszenie §2 pkt 12 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r. w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz.U.2017.487).

W przeciwieństwie do kadry pedagogicznej, niepedagogiczni pracownicy zakładu (w szczególności strażnicy) nie są poddawani szkoleniom, co zdaniem wizytujących miało wpływ na opisane powyżej pobicie wychowanka. Przedstawiciele Mechanizmu zwrócili się do dyrektora zakładu poprawczego o zapewnienie pracownikom ochrony szkoleń z zakresu użycia środków przymusu bezpośredniego, a także komunikacji interpersonalnej.

Przedstawiciele KMPT otrzymali również informację, dotyczącą sposobu przeprowadzania kontroli osobistej wychowanków. Co do zasady kontrola taka odbywa się w budynku, w którym pełnią dyżur pracownicy ochrony. Po wejściu do budynku wychowanek zobligowany jest do rozebrania się do bielizny, po czym wraz z przeprowadzającym kontrolę udają się do łazienki, gdzie wychowanek zdejmuje bieliznę. Zważywszy na ogólną dostępność i przeszklenie budynku praktyka rozbierania do bielizny może stanowić poniżające traktowanie osób poddawanych kontroli osobistej. Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur apeluje o przeprowadzenie wszelkich czynności związanych z kontrolą osobistą dwuetapowo, w miejscu niedostępnym dla osób postronnych.

Dalsze informacje oraz rekomendacje Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur mające na celu poprawę traktowania wychowanków zakładu poprawczego, warunków ich pobytu i wzmocnienie ich ochrony przed torturami zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.