Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W marcu 2015 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych we współpracy z Komendą Główną Policji opracowało dokument pt. „Strategia działań nakierowanych na przeciwdziałanie naruszeniom praw człowieka przez funkcjonariuszy Policji”. Przyjęte działania mają realizować standardy wynikające z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w związku z wykonaniem grupy wyroków zwanych łącznie Dzwonkowski przeciwko Polsce. „Strategia” obejmuje działania w 10 obszarach tematycznych dotyczących różnych aspektów funkcjonowania Policji, takich jak m.in. postępowania dyscyplinarne i karne przeciwko funkcjonariuszom oraz rozpatrywanie skarg na policjantów, zmiana postaw i sposobu myślenia, a także działania edukacyjne, badania na temat agresji w Policji, wsparcie psychologiczne, wsparcie pokrzywdzonych. W kolejnym wystąpieniu do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji dotyczącym tego dokumentu, Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o przekazanie informacji w sprawie działań podjętych w ramach wszystkich obszarów tematycznych „Strategii”.

Jako przykład sprawy priorytetowej ze względu na skalę i drastyczność naruszeń praw i wolności obywatelskich przez funkcjonariuszy Policji, Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje sprawę podejrzenia stosowania tortur (m.in. bicie, kopanie po całym ciele, rażenie paralizatorem) w jednej z komend miejskich Policji wobec mężczyzny zatrzymanego pod zarzutem posiadania narkotyków. Początkowo zarzuty prokuratorskie dotyczyły czterech funkcjonariuszy Policji, następnie śledztwo objęło 10 podejrzanych. Według dotychczasowych ustaleń w sprawie objętej śledztwem, stosowanie tortur wobec zatrzymanych w celu zmuszenia ich do złożenia określonych wyjaśnień (np. przyznania się do winy) mogło być w tej komendzie stałą praktyką. Dlatego kwestia szybkiego przyjęcia odpowiednich rozwiązań mających przeciwdziałać podobnym naruszeniom jest tak bardzo istotna.

Również wizytacje przedstawicieli Krajowego Mechanizmu Prewencji w pomieszczeniach dla osób zatrzymanych lub doprowadzonych w celu wytrzeźwienia w jednostkach organizacyjnych Policji, przeprowadzone w ostatnich latach, ujawniły przypadki niewłaściwego traktowania zatrzymanych przez policjantów (popchnięcia, ciągnięcia za ucho, spoliczkowania). Pracownicy Zespołu KMP zbadali także prawomocne wyroki sądowe wydane w latach 2008-2015, z których wynika, że w tym okresie skazano 33 funkcjonariuszy Policji w 21 sprawach w związku ze stosowaniem przemocy w celu uzyskania informacji od zatrzymanych. W większości przypadków dochodziło do stosowania tortur. Policjanci, działając samodzielnie lub przy współudziale z innymi funkcjonariuszami, chcąc wymusić zeznania, przyznanie się do przestępstw lub zdobyć informacje, umyślnie stosowali przemoc fizyczną bądź psychiczną.

KMP.570.24.2015