Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W piśmie z 8 sierpnia 2016 r. Rzecznik poinformował Ministra Finansów o skargach, jakie otrzymuje od obywateli w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA.

23 września 2016 r. Rzecznik otrzymał obszerną odpowiedź Ministra Finansów na to wystąpienie. Nie wyjaśniła ona jednak wszystkich wątpliwości w sprawie.

Wkrótce upływa termin złożenia oświadczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 5 ustawy. Tymczasem jak wynika z doniesień medialnych proces składania oświadczeń nie przebiega bez zastrzeżeń, co może mieć swoje konsekwencje dla posiadaczy rachunków oraz instytucji finansowych. Swoje wątpliwości w sprawie przestrzegania praw i wolności obywateli zagwarantowanych w Konstytucji oraz ochrony prywatności w kontekście negocjacji Umowy FATCA Rzecznik Praw Obywatelskich wyrażała już w 2013 r. Do tej pory nie zostały one jednak wystarczająco wyjaśnione.

Rzecznik docenił deklarację wprowadzenia zmian w art. 19 ust. 5 ustawy zmierzających do wykreślenia rygoru odpowiedzialności karnej. Przyjęcie takiego rozwiązania będzie zmniejszać ryzyko negatywnych skutków dla obywatela w sytuacji, gdy błędnie zrozumiał on znaczenie pojęcia rezydent amerykański.

Jeśli chodzi o definicję rezydenta podatkowego USA Rzecznik zwrócił uwagę, że trudności praktyczne związane z koniecznością wprowadzania zmian pojęcia rezydenta podatkowego USA w ustawodawstwie amerykańskim, czy brak analogicznej definicji rezydenta polskiego w ustawodawstwie amerykańskim, nie stanowią usprawiedliwienia dla przyjętego rozwiązania prawnego. W tym zakresie Rzecznik nie zgadza się ze stanowiskiem Ministra Finansów, że podobną technikę zastosowano w przypadku innych umów, gdyż przykłady z innych zawieranych umów nie mogą być  rozstrzygające dla oceny poprawności przyjętych rozwiązań w omawianym przypadku. Natomiast stworzenie strony internetowej objaśniającej zasady umowy FATCA, o czym poinformowano w piśmie od Ministra Finansów, jest w ocenie Rzecznika rozwiązaniem ułatwiającym obywatelom interpretację pojęć prawnych. Informacja o niej znajdzie się też na portalu Rzecznika Praw Obywatelskich.

Rzecznik zwrócił się z prośbą do Wiceprezesa Rady Ministrów o dodatkowe informacje na temat działań podjętych przez Ministerstwo Finansów w związku z umową FATCA.

Rzecznik zwrócił się w tej sprawie również do Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego z prośbą o informację, czy problem wskazany w wystąpieniu do Ministra Finansów jest znany Komisji Nadzoru Finansowego i czy podejmowane są w tej sprawie stosowne działania.