Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich brakuje mechanizmów pozwalających na skuteczne wykluczenie firmy wyzyskującej pracowników z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Zjawisko to stanowi poważny problem społeczny, który dotychczas nie spotkał się z należytą reakcją właściwych organów i instytucji. RPO wystąpił w tej sprawie do Głównego Inspektora Pracy i Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Jako przykład wyzyskiwania osób zatrudnionych, Rzecznik wskazał jedną z podwarszawskich firm zajmujących się sprzątaniem i pracami porządkowymi.

Główny Inspektor Pracy poinformował RPO o czynnościach kontrolnych, jakie przeprowadził na wniosek Ministra Pracy i Polityki Społecznej w tej firmie. Między innymi zwrócił się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Urzędu Skarbowego oraz Komendanta Nadwiślańskiego Oddziału Straży Granicznej w Warszawie, informując o stwierdzonych podczas kontroli przypadkach naruszenia prawa w zakresie opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, świadczenia pracy o nieokreślonym charakterze oraz w zakresie zatrudnienia cudzoziemców. Skierowane zostało także zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, opisanego w art. 270 Kodeksu karnego (fałszerstwo i podrabianie dokumentów).

W przesłanej odpowiedzi Główny Inspektor Pracy omówił prawne mechanizmy, pozwalające na stosowanie tzw. „klauzul społecznych” na podstawie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Przedstawił również swoje stanowisko w zakresie projektowanych przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych zmian w tym zakresie (projekt z sierpnia 2015 r.). Projekt zakładał wykluczenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wykonawcy popełniającego wykroczenia przeciwko prawom pracownika. W ocenie GIP projektowana zmiana przepisów może nastręczać trudności podczas ich stosowania.

Lesław Nawacki, Dyrektor Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Biurze RPO:

Z dostępnych informacji wynika, że aktualnie w Urzędzie Zamówień Publicznych podjęto na nowo prace nad projektem zmian ustawy Prawo zamówień publicznych. Rzecznik oczekuje zatem na odpowiedź ze strony Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, która będzie zawierała aktualne informacje o zamierzonych zmianach legislacyjnych dotyczących wykluczenia z możliwości ubiegania się o zamówienia publiczne podmiotów w rażący sposób naruszających prawa pracownicze.