Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Wybory samorządowe odbędą się 16 listopada 2014 roku (niedziela). Będziemy w nich wybierać rady gmin, rady powiatów, sejmiki województwa oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Druga tura wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast zostanie przeprowadzona dwa tygodnie później – 30 listopada. Lokale wyborcze będą otwarte w godzinach 7-21.

Prawo wyborcze przewiduje szereg ważnych ułatwień w głosowaniu. I choć większość z nich adresowana jest do wyborców niepełnosprawnych – pamiętajmy, że kategoria ta jest bardzo szeroka i obejmuje wszystkich wyborców o ograniczonej sprawności fizycznej, psychicznej, umysłowej lub w zakresie zmysłów, która utrudnia im w jakikolwiek sposób wzięcie udziału w wyborach.

GDY GŁOSUJEMY W LOKALU WYBORCZYM

• Możliwość wyboru lokalu wyborczego, w tym dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych: Każdy wyborca ma możliwość wyboru na obszarze swojego okręgu wyborczego dowolnego lokalu wyborczego, w którym chciałby zagłosować - również lokalu dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. W tym celu powinien jednak złożyć pisemny wniosek o dopisanie do spisu wyborców do urzędu gminy/miasta. Uwaga: jeśli wnioskodawcą jest wyborca niepełnosprawny, a na obszarze okręgu wyborczego, na którym stale zamieszkuje nie ma siedziby obwodowej komisji wyborczej przystosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych – może wybrać taki lokal na obszarze całej gminy. Pamiętajmy - wniosek składa się najpóźniej do 12 listopada 2014 r. (środa).
• Dowóz do lokalu wyborczego: większość gmin w dniu wyborów organizuje możliwość bezpłatnego dowozu do lokalu wyborczego dla osób z niepełnosprawnościami i starszych. W celu skorzystania z takiego transportu najlepiej skontaktować się w urzędem gminy/miasta na ok. 2 tygodnie przed dniem wyborów. 
• Nakładka na karty do głosowania: w nadchodzących wyborach, w każdym z lokali wyborczych będą znajdowały się nakładki do głosowania sporządzone w alfabecie Braille'a, które ułatwiają głosowanie osobom niewidzącym i z dysfunkcją wzroku. Aby je uzyskać wystarczy w dniu wyborów pobierając kartę do głosowania poprosić członka komisji.
• Pomoc w lokalu wyborczym: Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać w głosowaniu w lokalu wyborczym inna osoba, w tym także niepełnoletnia (np. syn, wnuk). Pomoc ta może mieć jednak tylko techniczny charakter. Pamiętajmy również, że członkowie komisji są zobowiązani, na prośbę wyborcy niepełnosprawnego, do odczytania obwieszczeń wyborczych w zakresie informacji o komitetach wyborczych.
• Głosowanie w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast odbywa się wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przebywając poza granicami kraju, niestety nie możemy zagłosować. Nie są wydawane również zaświadczenia o prawie do głosowania poza miejscem stałego zamieszkania.

ALTERNATYWNE PROCEDURY GŁOSOWANIA

Kodeks wyborczy umożliwia dużej grupie wyborców udział w głosowaniu w inny sposób niż tradycyjne udanie się do lokalu wyborczego.

• Głosowanie korespondencyjne. Wyborca posiadający orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności (lub równoważne) ma prawo do głosowania korespondencyjnego. Musi jednak zgłosić taki zamiar (ustnie, pisemnie, telefaksem lub w formie elektronicznej) do 27 października 2014 r. (poniedziałek) do urzędu gminy/miasta. Przy zgłoszeniu można również wskazać, by przesłane zostały nakładki do głosowania sporządzone w alfabecie Braille'a. Wyborca otrzyma pocztą, do rąk własnych, za pokwitowaniem odbioru, pakiet wyborczy (m.in. kartę do głosowania, koperty). Po zagłosowaniu – wyborca przekazuje materiały w zaklejonej kopercie przedstawicielowi Poczty Polskiej. Pamiętajmy: procedura jest bezpłatna, nie płacimy za przesyłkę!
• Głosowanie przez pełnomocnika. Wyborca posiadający orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności (lub równoważne) oraz wyborca, który ukończył 75 lat może ustanowić pełnomocnika, który zagłosuje w jego imieniu. Musi jednak zgłosić taki zamiar urzędzie gminy/miasta do 7 listopada 2014 r. (piątek). Wniosek może być złożony pocztą, lub dostarczony do urzędu przez dowolną osobę. Wówczas wyborcę odwiedzi urzędnik i w miejscu zamieszkania wyborcy sporządzi akt pełnomocnictwa. Pamiętajmy: również ta procedura jest w pełni bezpłatna.

GDZIE PO INFORMACJĘ O WYBORACH?

Najłatwiej uzyskać informacje o procedurach wyborczych, kontaktując się telefonicznie ze swoim urzędem gminy/ miasta (np. Wydziałem Spraw Obywatelskich).  Ważnym źródłem wiedzy jest Internet – na stronach internetowych urzędów znajdują się zwykle specjalne zakładki z dokumentami/informacjami o wyborach (m.in. w Biuletynie Informacji Publicznej) – odnajdziemy tam m.in. informację o lokalach obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Na życzenie wyborcy niepełnosprawnego – urząd gminy/miasta prześle pocztą, lub w wersji elektronicznej rozbudowane materiały informacyjne m.in. o ułatwieniach w głosowaniu.
W Internecie działa też portal informacyjny Państwowej Komisji Wyborczej: http://info.pkw.gov.pl/
(oprac. dr Jarosław Zbieranek – Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich)

Na stronie Rzecznika Praw Obywatelskich pod adresem: [Informator Wyborczy - RPO] została utworzona zakładka poświęcona wyborom samorządowym 2014 r., która zawiera wiele przydatnych informacji.