Biuletyn Informacji Publicznej RPO

18 kwietnia 2018 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur przeprowadzili wizytację w Pomieszczeniu dla Osób Zatrzymanych (PdOZ) zlokalizowanym w placówce Straży Granicznej w Bohukałach. Z informacji otrzymanych od funkcjonariuszy wynika, że ostatnie osadzenie w placówce miało miejsce 5 lat temu.

W 2017 roku funkcjonariusze Straży Granicznej w Bohukałach zatrzymali 6 osób (nie były one jednak umieszczone w PdOZ), natomiast w 2018 r . – do dnia wizytacji miały miejsce tylko 2 zatrzymania tego typu. Podczas wizyty przedstawicieli KMPT na terenie placówki nie przebywała żadna osoba zatrzymana.

Wizytujący przeprowadzili rozmowę z funkcjonariuszami, przeanalizowali dokumentację oraz zobaczyli, jak wyglądają pomieszczenia przeznaczone dla osób zatrzymanych.

Zastrzeżenia przedstawicieli KMPT wzbudziły protokoły zatrzymań. Niektóre z nich były pisane w sposób szablonowy, przyczyny zatrzymania były formułowane bardzo ogólnie np. „Podczas legitymowania okazało się, że warunki uprawniające do pobytu na terytorium RP nie są spełnione w związku z czym, cofnięto wizę Schengen.”

Ponadto z deklaracji funkcjonariuszy wynika, że w przypadku umieszczenia osoby zatrzymanej w PdOZ, jej szczegółowe sprawdzenie, przybrałoby tak naprawdę formę kontroli osobistej, która jest czynnością zdecydowanie bardziej ingerującą w intymność osoby zatrzymanej, zakłada bowiem nie tylko sprawdzenie odzieży, ale także rozebranie się osoby zatrzymanej do naga. Co więcej, tego typu kontrola nie byłaby przeprowadzana dwuetapowo, co pozwoliłoby zmniejszyć poczucie dyskomfortu u osoby kontrolowanej. Jest to jeden z wielu problemów systemowych, na który zwraca uwagę Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur. Warto przy tym podkreślić, że w grudniu 2017 r. Trybunał Konstytucyjny zakwestionował przepisy dotyczące przeprowadzania kontroli osobistych.

Wizytujący zwrócili również uwagę, że choć w PdOZ znajdowały się listy radców prawnych, z których pomocy mogłyby skorzystać osoby zatrzymane, to nie było odpowiedniej listy adwokatów. Tymczasem przedstawiciele obu tych zawodów, mogą pełnić funkcję obrońcy. Wątpliwości przedstawicieli KMPT wzbudziła również informacja, że w przypadku prośby o kontakt telefoniczny z obrońcą, taka rozmowa mogłaby się co prawda odbyć, jednak pod nadzorem funkcjonariusza Straży Granicznej. Obecność funkcjonariusza podczas rozmowy z obrońcą może zmniejszyć skuteczność prawa dostępu do prawnika, co jest jedną z gwarancji zabezpieczenia przed torturami. Ponadto może godzić w zasadę poufności kontaktów między obrońcą i jego klientem.

Dokonując oglądu PdOZ przedstawiciele KMPT zwrócili uwagę, że pomieszczenia nie są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Z pozytywnych aspektów warto natomiast wskazać, że stosowanie nocą monitoringu wizyjnego w pokojach dla zatrzymanych jest możliwe dzięki oświetleniu z funkcją ściemniania, co zapewnia większy komfort snu osobom tam umieszczonym.