Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Przed posiedzeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawi VAT na e-booki zmienia się polityka Komisji Europejskiej w tej sprawie. Warto pamiętać, że także efekt wieloletnich zabiegów polskiego rządu, Rzecznika Praw Obywatelskich i polskiego Trybunału Konstytucyjnego.

14 czerwca odbędzie się rozprawa przed Wielką Izbą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie zgodności unijnej dyrektywy o wyższym w stosunku do tradycyjnych wydawnictw, opodatkowaniu podatkiem VAT ebooków. Chodzi o zgodność tej dyrektywy m.in. z zasadą równości zawartą w art. 20 Karty Praw Podstawowych UE.

Wysokość VAT na e-booki uregulowana jest na poziomie europejskim – w dyrektywie dotyczącej VAT (2006/112/WE). Książki elektroniczne uznaje ona za usługę, a papierowe - jako sprzedaż towaru, stąd zróżnicowanie stawki. Dlatego w Polsce książki papierowe oraz audiobooki obłożone są stawką obniżoną 5 proc., a książki elektroniczne (e-booki) – zwykłą, 23 proc.

Sprawa została wszczęta w Trybunale w Luksemburgu wnioskiem polskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z 2013 r. do polskiego Trybunału Konstytucyjnego (sprawa K 61/13). Ponieważ rzecz dotyczy europejskich uregulowań, Trybunał Konstytucyjny zwrócił się w  lipca 2015 r. z pytaniem prejudycjalnym do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (sprawa C-390/15).

7 kwietnia 2016 r. Komisja Europejska przedstawiła Plan działania w sprawie podatku VAT – W kierunku jednolitego obszaru unijnego VAT. Czas na działanie (dokument COM(2016) 148 final). Celem jest podjęcie na nowo dyskusji nad regulacją dotyczącą VAT.

Obowiązująca dyrektywa VAT, która ustanawiała ogólne – w założeniu proste i neutralne - reguły w odniesieniu do stawek VAT, nie uwzględniła jednak, jak teraz widać, postępu technologicznego i gospodarczego. Jako przykład Komisja podaje właśnie e-booki i czasopisma elektroniczne. Komisja wskazała, że te kwestie będą podniesione w strategii Jednolitego Rynku Cyfrowego (Digital Single Market).

Stanowisko Komisji jest zatem zbieżne z postulatami Rzecznika Praw Obywatelskich, który w sprawie zróżnicowania stawki VAT na wydawnictwa tradycyjne i elektroniczne wniósł sprawę do Trybunału Konstytucyjnego.

Zagadnienie to ma istotne znaczenie dla rozwoju gospodarczego państw Unii.

Warto też zwrócić uwagę na rolę Polski w europejskim systemie prawnym. Jak przypomniał w czasie Zgromadzenia Ogólnego Trybunału Konstytucyjnego 20 kwietnia Adam Bodnar, Trybunał Konstytucyjny uczestniczy w funkcjonowaniu europejskiej przestrzeni konstytucyjnej i europejskiej przestrzeni sądowej. Relacje na linii prawo krajowe - prawo UE, Trybunał Konstytucyjny – Trybunał Sprawiedliwości UE, mają istotne znaczenie dla ochrony praw i wolności jednostki, dla poszanowania zasady praworządności w europejskiej przestrzeni prawnej.