Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Licealistki wykluczono ze zdalnych lekcji, bo odmówiły usunięcia ze swych profili symboli ruchu społecznego Strajk Kobiet – podają media
• Wcześniej nauczyciel miał im mówić o „hitlerowcach, esesmanach, barbarzyńcach i bezbożnikach, wspierających morderców i morderstwa”
• Mogło dojść do naruszania przez nauczyciela  praw uczniów do wyrażania poglądów - ocenia Rzecznik Praw Obywatelskich, który spytał o sprawę dyrektora liceum  
• Dyrektor odpisał, że ukarał nauczyciela pisemnym upomnieniem

Według mediów w jednym z liceów mogło dojść do naruszania praw uczniów do wyrażania swoich poglądów przez jednego z nauczycieli.  Uczennice skarżyły się,  że  zostały wykluczone ze zdalnych lekcji chemii z powodu odmowy usunięcia z ich profili sylwetki kobiety i czerwonej błyskawicy, symbolu ruchu społecznego Strajk Kobiet. Wcześniej nauczyciel chemii miał mówić o „hitlerowcach, esesmanach, barbarzyńcach i bezbożnikach, wspierających morderców i morderstwa”. Z artykułu wynika, że dyrektor szkoły przeprowadził rozmowę z nauczycielem i będzie wyjaśniał sprawę.

Rzecznik przypomina, że nie tylko art. 54 Konstytucji gwarantuje każdemu wolność wyrażania poglądów. Czyni to również Konwencja ONZ z 20 listopada 1989 r. Stanowi ona, że „dziecko będzie miało prawo do swobodnej wypowiedzi; prawo to ma zawierać swobodę poszukiwania, otrzymywania i przekazywania informacji oraz idei wszelkiego rodzaju, bez względu na granice, w formie ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku, w formie artystycznej lub z wykorzystaniem każdego innego środka przekazu według wyboru dziecka”.

Prawo to może podlegać ograniczeniom z punktu widzenia praw innych osób bądź moralności społecznej. W każdym jednak przypadku ograniczenie musi być określone prawem i być konkretnie wykazane. Np. daleko idące wątpliwości budzi skojarzenie z symbolami nazistowskimi znaku graficznego błyskawicy, który znajduje się na praktycznie każdym słupie elektrycznym.

Nie przesądzając naruszenia praw obywatelskich na obecnym etapie, RPO zwrócił  się do dyrektora liceum o informacje w sprawie.

Odpowiedź dyrektora (aktualizacja 1 marca 2021 r.)

Dyrektor wyjaśnił RPO, że w sprawie tej przeprowadził postępowanie wyjaśniające, o którym powiadomił Kuratora Oświaty oraz Prezydenta Miasta.  

ROZMOWA Z NAUCZYCIELEM. Przeprowadziłem kilkakrotnie rozmowę telefoniczną z nauczycielem prowadzącym zajęcia chemii, który w dniu 2.11.2020 przesłał do mnie odpowiednie wyjaśnienie. Wynika z niego, że po rozpoczęciu lekcji nauczyciel zauważył, że część uczennic loguje się swoim nazwiskiem z „czerwoną błyskawicą" - symbolem strajku kobiet. Uznał, że lekcja chemii nie powinna być związana z obecnymi wydarzeniami w kraju i poprosił o usunięcie symboli. Ponieważ uczennice nie usnęły symboli nauczyciel wylogował je z lekcji. W dalszej części wyjaśnienia nauczyciel stwierdza, że pod koniec lekcji pozwolił sobie na refleksję dotyczącą znaku błyskawic mówiąc, że w historii Polski źle się kojarzą i że nasza Ojczyzna tak wiele wycierpiała, a więc jego zdaniem nie powinno się używać tego logo. Informuje również, że do nikogo personalnie nie skierował żadnego „epitetu". 

WIZYTA W KLASIE. Uczestniczyłem w dniu 30.10.2020 na kolejnej lekcji on-line w tej samej klasie w celu wyjaśnienia sytuacji. Po przywitaniu nauczyciel zapytał „czy ktoś poczuł się obrażony jego zachowaniem w dniu poprzednim. Dwie uczennice zgłosiły, że poczuły się obrażone . Po czym nauczyciel wyjaśnił, że użyte przez niego sformułowania i porównania nie były skierowane do nikogo bezpośrednio. Nie miał zamiaru nikogo urazić i przeprasza tych, którzy zostali dotknięci jego słowami. Następnie wyjaśnił również, że prosił o usuniecie logo „strajku kobiet", ponieważ znaki nie zostały usunięte, dlatego wylogował uczennice z lekcji. 

ROZMOWA Z UCZENNICAMI. Rozmawiałem telefonicznie z uczennicami i wysłuchałem wyjaśnień. Stwierdziły, że być może określenie nie były skierowane bezpośrednio do konkretnej osoby, to jednak większość uczniów w klasie czuje się urażona. Zwróciły uwagę na fakt, że nauczyciel nie dał wystarczająco dużo czasu, aby usunąć logo „strajku kobiet" ze swojego konta, i zbyt szybko wyłączył je z uczestnictwa w lekcji. 

RADA PEDAGOGOCZNA. Zwołałem zebranie rady pedagogicznej i zobowiązałem wychowawców klas do przeprowadzenia na najbliższych lekcjach pogadanek na temat praw i obowiązków wynikających ze statutu szkoły, oraz wolności wypowiadania swoich poglądów. 

PRZEPROSINY. Na stronie internetowej szkoły ukazało się oświadczenie z przeprosinami nauczyciela.

Zgodnie z art. 75 Karty Nauczyciela ukarałem go karą porządkową - upomnieniem pisemnym zgodnie z ust. 2 tegoż artykułu w rozumieniu art. 108 Kodeksu pracy. 

Z pomocą zespołu wychowawczego, pedagoga i psychologa szkolnego opracowałem plan działań edukacyjno-wychowawczych poprawiających relacje społeczne szkoły w warunkach nauki zdalnej. Podjęliśmy między Innymi następujące działania: 

WYPRACOWYWANIE ZASAD RAZEM Z UCZNIAMI. Powołaliśmy dziewięć zespołów składających się z dwóch nauczycieli i czterech uczniów w celu opracowania i wdrożenia spotkań z zespołami klasowymi w formie zdalnej lub stacjonarnej dotyczących następujących tematów: 

• Respektowanie praw i obowiązków ucznia i nauczyciela w oparciu o statut szkoły i przepisy prawa 
• Przestrzeganie zasad tolerancji, szacunl<u dla innej osoby, wolności wypowiedzi w oparciu o stosowne przepisy prawa i statut szkoły
• System reagowania w szkole na ujawnienie cyberprzemocy 

Zadaniem zespołów będzie analiza sytuacji w szkole w zakresie wymienionych tematów. Następnie wypracowanie wniosków, które zostaną ostatecznie przedstawione na spotkaniach klasowych. 

Wierzę, że wprowadzenie wymienionych wyżej działań pozwoli na uzdrowienie sytuacji, budowanie wzajemnego zaufania w relacjach uczeń - nauczyciel czy uczeń - uczeń. Będzie formą wygaszenia konfliktu na zasadzie budowania właściwych stosunków międzyludzkich i wzajemnego zrozumienia - napisał dyrektor.

VII.564.112.2020