Biuletyn Informacji Publicznej RPO

14 grudnia 2023 r. w Biurze RPO odbyło się spotkanie zastępcy RPO Valeriego Vacheva z przedstawicielami i przedstawicielkami Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat Inicjatywy „Nasz Rzecznik”.

Ze strony Biura RPO w spotkaniu uczestniczyły także naczelniczka Wydziału Podstawowych Praw i Wolności w Zespole Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego Anna Białek, przewodnicząca Zespołu Problemowego do spraw Zrównoważonego Rozwoju i Środowiska przy RPO Małgorzata Żmudka-Wyrwał i Małgorzata Żera z Zespołu Prawa Administracyjnego, Błażej Domagała z Zespołu Prawa Cywilnego oraz główna koordynatorka ds. współpracy z partnerami społecznymi Adela Gąsiorowska.

Na spotkaniu Zespół zaprezentował swój kluczowy postulat, jakim jest realizacja prawa do dostępu do rzetelnej informacji o stanie środowiska, do edukacji ekologicznej i do udziału w postępowaniach dotyczących inwestycji szkodliwych dla środowiska oraz do skutecznego zaskarżania naruszeń tych praw. Przedstawicielka Zespołu wskazała na przypadki nieprzestrzegania prawa przez organy publiczne, a także na sprzeczność prawa polskiego z prawem międzynarodowym i unijnym, w tym na brak możliwości zaskarżania przez organizacje pozarządowe decyzji administracyjnych i aktów prawa miejscowego dotyczących ochrony środowiska. 

Valeri Vachev zapewnił, że w przypadku podjęcia przez organy prawodawcze działań zmierzających do zmiany tych przepisów, Rzecznik będzie w ramach swoich kompetencji uczestniczył w procesie legislacyjnym, tak aby nowa regulacja odpowiadała standardom międzynarodowym. Zastępca Rzecznika zachęcił również do zgłaszania znanych im przypadków naruszeń obecnie obowiązującego prawa.

Kolejny postulat dotyczył ochrony praw pieszych oraz przeciwdziałania zanieczyszczeniom powietrza pochodzącym z ruchu samochodowego. Członkini Zespołu podkreśliła, że zanieczyszczenia transportowe naruszają prawo do czystego środowiska i prawo do zdrowia mieszkanek i mieszkańców miast, w tym osób z grup szczególnie wrażliwych, takich jak dzieci i kobiety w ciąży. Wskazano także na brak sprawiedliwego podziału przestrzeni publicznej pomiędzy różne osoby uczestniczące w ruchu oraz na nieproporcjonalnie wyższe kary za brak biletów w komunikacji publicznej w porównaniu z mandatami za nieprawidłowe parkowanie. Przedstawiciele i przedstawicielki Biura RPO zapewnili, że przeanalizują przekazane przez Zespół materiały pod kątem możliwości podjęcia przez Rzecznika interwencji w tej sprawie.

Na spotkaniu dyskutowano również o problemach wynikających z funkcjonowania ferm przemysłowych. Przedstawiciele Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat przedstawili dane dotyczące skali działalności ferm. Wskazali również, że społeczności lokalne nie są w wystarczającym stopniu włączane w podejmowanie decyzji o lokalizacji ferm, a organy publiczne nie zawsze realizują ciążące na nich obowiązki związane z kontrolą ich działania. W odpowiedzi, ZRPO poprosił Zespół o zgłaszanie konkretnych przypadków, w których organy publiczne nie wypełniają swoich obowiązków, tak aby Rzecznik mógł podjąć odpowiednie działania w tym zakresie.

Kolejny postulat Zespołu dotyczył zapewnienia dostępu do roślinnych posiłków w szkołach i szpitalach. Członkini Zespołu wskazała, że obecnie wiele osób nie ma dostępu do takich posiłków, opowiedziała o dotychczasowych działaniach rzeczniczych w tej sprawie oraz poprosiła o wzmocnienie tych działań przez Biuro RPO. Valeri Vachev zapowiedział podjęcie interwencji w tej sprawie oraz podkreślił, że interwencje takie są już obecnie podejmowane przez Rzecznika w odniesieniu do osób osadzonych w zakładach karnych.

Na spotkaniu wspomniano także o innych postulatach Zespołu tj. o wspieraniu energetyki odnawialnej, zwiększeniu ochrony prawnej polskich rzek oraz ograniczeniu możliwości polowań na terenach prywatnych. Tematy te mają być omówione na kolejnych spotkaniach Zespołu z Zastępcą Rzecznika.

Na koniec ustalono także, że ze względu na wysoką liczbę postulatów Zespołu Ochrona Środowiska/Klimat oraz na ich dużą złożoność, w najbliższych miesiącach odbędą się kolejne spotkania Zespołu z przedstawicielami i przedstawicielkami Biura RPO, na których omówione zostaną poszczególne postulaty i ustalone zostanie, jakie działania Rzecznik może podjąć w ich sprawie.

Inicjatywa „Nasz Rzecznik” to nieformalna grupa organizacji i inicjatyw społecznych.