Biuletyn Informacji Publicznej RPO

„Głosowanie osób starszych i z niepełnosprawnościami” było głównym tematem seminarium eksperckiego, które 24 kwietnia br. odbyło się w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. W spotkaniu wzięli udział m.in. Jerzy Stępień, były Prezes Trybunału Konstytucyjnego, Wojciech Hermeliński Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej, senator Witold Gintowt-Dziewałtowski oraz przedstawiciele uczelni wyższych i organizacji pozarządowych.

Celem seminarium było przedstawienie i omówienie najważniejszych wyzwań związanych z udziałem w wyborach osób z niepełnosprawnościami i w zaawansowanym wieku, które odbędą się w 2015 roku. Dr Jarosław Zbieranek z Biura RPO przedstawił wyniki najnowszych badań opinii społecznej poświęconych wiedzy Polaków o ułatwieniach w głosowaniu, a także raport RPO z kontroli lokali wyborczych mających status dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. Wskazywał m.in. na brak znajomości procedur wyborczych – według badań CBOS tylko 15 proc. badanych wie, że w nadchodzących wyborach wszyscy uprawnieni mogą głosować korespondencyjnie. Dr Zbieranek zwrócił również uwagę, że podczas przeprowadzania wizytacji lokali wyborczych, niektórzy członkowie komisji obwodowych dopiero od pracowników RPO dowiadywali się, że ich lokal zostały oznaczony jako przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, wielu z nich nie wiedziało też jakie wymogi powinien spełniać taki lokal.

Na problem niedostatecznej wiedzy członków komisji wyborczej zwracali uwagę prawie wszyscy uczestnicy seminarium. Senator Witold Gintowt-Dziewałtowski zauważył, że nie wystarczą szkolenia dla tych osób – należałoby jeszcze przeprowadzić egzaminy potwierdzające ich wiedzę o procedurach wyborczych. Wskazywał również na ewentualne konsekwencje zniesienia obowiązku meldunkowego.

Prof. Piotr Uziębło z Uniwersytetu Gdańskiego odniósł się  do roli mediów w kampanii wyborczej. Zauważył, że chętnie mówi się o kampanii, lecz nie o samych procedurach głosowania. Ponadto, często informacje na ten temat są przekazywane zbyt skomplikowanym językiem.

Prof. Jerzy Stępień zwrócił uwagę na problemy informatyczne Państwowej Komisji Wyborczej i brak instytucji, które mogłyby kontrolować sprawność systemu komputerowego. Podkreślał, że w jego opinii istniejący w Polsce model, w którym partie polityczne mają wpływ na wyznaczanie członków komisji wyborczych, jest nieprawidłowy.

W trakcie dyskusji omówiono kwestię nakładek do głosowania i kontrowersji związanych z ich użyciem w ostatnich wyborach samorządowych. Uczestnicy seminarium poruszyli również problem osób ubezwłasnowolnionych, które nie mogą korzystać z praw wyborczych. Studentka Uniwersytetu Warszawskiego Agnieszka Bal przedstawiła propozycję ułatwień dla wyborców z niepełnosprawnością manualną.

Seminarium podsumował Mirosław Wróblewski Dyrektor Zespołu Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego w Biurze RPO wskazując, że odpowiedzialność za prawidłowe przeprowadzenie wyborów powinna spoczywać przede wszystkim na wójtach, burmistrzach i prezydentach miast oraz organach wyborczych.