Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W Sądzie Apelacyjnym w Warszawie powstał spór na tle utworzenia nowego, VIII Wydziału Karnego, do którego przeniesiono część sędziów, asystentów i urzędników sądowych z II Wydziału Karnego
• Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymał skargę sześciu sędzi SA, które wskazują na dyskryminacyjne traktowanie przez Prezesa SA 
• Marcin Wiącek pisze w tej sprawie do ministra sprawiedliwości Adama Bodnara 
• AKTUALIZACJA 12.12.2024: Reorganizacja przyczyni się do poprawy sytuacji kadrowej w strukturze pionu karnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie, a także do zapewnienia obywatelom prawa do rzetelnego procesu przed niezależnym i bezstronnym sądem - odpisał resort 

Istota skargi dotyczy reorganizacji wewnętrznej struktury Sądu Apelacyjnego, polegającej na utworzeniu nowego, VIII Wydziału Karnego, do którego przeniesiono część sędziów, asystentów i urzędników sądowych z II Wydziału Karnego, w którym skarżące orzekają. W konsekwencji - jak twierdzą skarżące - pracownicy II Wydziału Karnego są przeciążeni pracą, a niektórzy zostali pozbawieni dostępu do komputerów.

Prezes SA  zaprzecza tym zarzutom, twierdząc, że utworzenie dodatkowego wydziału było uzasadnione wzrostem wpływu spraw do II Wydziału Karnego, a także odmową części sędziów tego wydziału wspólnego orzekania z sędziami powołanymi na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej w trybie ustawy z 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o KRS.

Formalną podstawą do dokonania tej reorganizacji były zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z 5 września 2023 r.

Mając na względzie kompetencje Ministra Sprawiedliwości w zakresie nadzoru administracyjnego nad działalnością sądów, Marcin Wiącek zwraca się do min. Adama Bodnara o zbadanie zasadności reorganizacji II Wydziału Karnego SA i rozważenie możliwości uchylenia bądź modyfikacji zarządzeń będących zarzewiem sporu.

Odpowiedź Dariusza Mazura, podsekretarza stanu w MS 

W odpowiedzi na pismo z 27 września 2024 r. nr VII.810.2.2023JRO w sprawie skargi sześciu sędziów Sądu Apelacyjnego w Warszawie na reorganizację wewnętrznej struktury Sądu Apelacyjnego polegającej na utworzeniu nowego VIII Wydziału Karnego, do którego przeniesiono część sędziów, asystentów i urzędników sądowych z II Wydziału Karnego, w którym orzekają skarżący, uprzejmie przedstawiam informację na temat podjętych działań.

Ministerstwo Sprawiedliwości 2 lipca 2024 r. pismem nr DKO-V.5000.77.2024 zwróciło się do Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie o wyrażenie opinii w przedmiocie zasadności wydzielenia VIII Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie uwzględniając treść uwag zawartych w skardze sędziów II Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

Opinia w powyższej sprawie została wyrażona w piśmie Wiceprezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie złożonym 2 lipca 2024 r., w którym zwrócono się o likwidację VIII Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

W kontekście powyższego wniosku Ministerstwo Sprawiedliwości przeprowadziło analizę danych statystycznych za lata 2021-2023 w zakresie obciążenia na limit wpływem, załatwieniem i pozostałością spraw w pionie karnym Sądu Apelacyjnego w Warszawie, jak również w zakresie ewidencji spraw oraz limitu etatów orzeczniczych w tej jednostce.

Oceniając powyższe, a także mając na uwadze okoliczność, że wnioskowane zmiany w strukturze organizacyjnej Sądu Apelacyjnego w Warszawie nie wpłyną na etatyzację całego pionu orzeczniczego, a jedynie uporządkują kwestie organizacyjne i kadrowe, podjąłem decyzję o zniesieniu z dniem 12 sierpnia 2024 r. VIII Wydziału Karnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

Następnie, 3 października 2024 r. Ministerstwo Sprawiedliwości zwróciło się do Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie z prośbą o udzielenie informacji w sprawie funkcjonowania pionu karnego po przeprowadzonej reorganizacji, a w szczególności czy podjęte działania wpłynęły na poprawę sytuacji kadrowej w pionie karnym ww. sądu.

Pismem z 9 października 2024 r. Wiceprezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie poinformowała, że podstawowy cel stawiany reorganizacji pionu karnego w Sądzie Apelacyjnym w Warszawie został już zrealizowany, bowiem organizacyjnie wykonano wszystko w ramach obowiązujących przepisów, aby sprawy tzw. Konwencyjne i traktatowe nie były narażone na nienależytą obsadę sądu w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.

Sędziów, którzy orzekali w VIII Wydziale Karnym przydzielono do Sekcji zażaleniowej przy II Wydziale Karnym oraz opracowano indywidualne podziały czynności, w których wyłączono możliwość ich orzekania w sprawach „rozstrzygających” sprawę - bo wyłącznie wówczas mogłoby dojść do naruszenia standardu z art. 6 ust. 1 EKPC, standardu konstytucyjnego (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP), ale także do przyjęcia, że sąd z ich udziałem będzie sądem nienależycie obsadzonym w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 k.p.k.

Wszyscy pracownicy zatrudnieni na stanowiskach asystentów sędziego, urzędniczych oraz innych pracowników zostali przydzieleni do II Wydziału Karnego celem wsparcia procesu orzeczniczego. Ponadto decyzją Prezesa i Dyrektora Sądu z 4 lipca 2024 r. II Wydział Karny został wzmocniony o dwa etaty urzędnicze przesunięte z innych komórek organizacyjnych sądu. Likwidacja VIII Wydziału Karnego pozwoliła uporządkować kwestie organizacyjne, a także zracjonalizować wykorzystanie kadry urzędniczej, bowiem poprzednia obsada sekretariatów pionów karnych była niedostateczna dla właściwej realizacji zadań przewidzianych dla dwóch wydziałów.

Reasumując, w mojej ocenie, reorganizacja ta przyczyni się do poprawy sytuacji kadrowej w strukturze pionu karnego Sądu Apelacyjnego w Warszawie, a także do zapewnienia obywatelom prawa do rzetelnego procesu przed niezależnym i bezstronnym sądem.

VII.810.2.2023