Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Bliscy emerytów mają prawo do ich emerytury za miesiąc, w którym zmarli
• Pani Anna nie otrzymała jej jednak od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych po śmierci ojca
• Krótko przedtem zmienił on bank, a ZUS po jego śmierci wysłał emeryturę na zamknięte już konto, do którego nikt z rodziny nie był upoważniony
• ZUS skierował zaś sprawę do sądu, który zdecyduje, czy zwrócić pieniądze Pani Annie 

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich interweniuje w tej sprawie do Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych ZUS.

Problem Pani Anny 

„Gazeta Wyborcza" opublikowała artykuł pt. „ Polacy mają prawo do pieniędzy po zmarłych członkach rodziny. Ale ZUS robi wszystko, aby ich nie wypłacać." Opisano w nim przypadek Pani Anny, która ubiega się o środki po zmarłym ojcu, przysługujące z tytułu niezrealizowanego świadczenia, na podstawie art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Jej ojciec-emeryt zamknął swe konto w jednym banku, a otworzył w innym. Powiadomił o tym elektronicznie ZUS, prosząc jednocześnie o potwierdzenie, że emerytura będzie wpływać na nowe konto. ZUS odpisał, że przyjął wiadomość i że zgodnie z prawem ma 30 dni na wprowadzenie zmian do systemu. Potem ojciec napisał jeszcze, że po zamknięciu starego konta jego karty bankowe zostały pocięte, wobec czego aby wypłacić pieniądze, musiałby jechać do oddziału byłego banku. Na tę wiadomość ZUS już nie odpisał.

Ojciec kobiety zmarł 4 października 2022 r. Kilka dni później córka wniosła do ZUS o  niezrealizowane świadczenie. Okazało się jednak, że ZUS trzy dni po śmierci emeryta wysłał emeryturę na zamknięte już konto. Pani Anna złożyła do ZUS dowód z banku, że pieniądze są na zamkniętym koncie i że bank czeka, aż ZUS wystąpi o zwrot pieniędzy, aby odesłać je rodzinie zmarłego.

ZUS skierował jednak sprawę do sądu, który miałby zdecydować, czy zwrócić Pani Annie te pieniądze.

Według „GW”, ZUS odpowiedział, że słusznie odmówił wypłaty niezrealizowanego świadczenia za październik.  Każdą zmianę rachunku bankowego emeryt powinien zgłosić do ZUS najpóźniej na 12 dni roboczych przed terminem płatności świadczenia. Zmarły zrobił to z opóźnieniem, dlatego pieniądze ZUS wysyłał na stary numer rachunku bankowego – pisał ZUS.

Interwencja RPO

Dyrektor Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia BRPO Anna Szałek przekazała artykuł „GW” z prośbą o stanowisko Departamentowi  Świadczeń Emerytalno-Rentowych ZUS. 

Art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z FUS głosi: 1.W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.
2.Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła.
3.Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1, wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania.

III.7060.114.2023