Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich wystąpiło do Przewodniczącego Rady Miejskiej w Brwinowie w sprawie zwołania "zebrania plenarnego" Rady
• Zaproszenie na "zebranie" miało zostać przekazane wyłącznie radnym. Informacja o nim miała nie być podana do publicznej wiadomości; nie przewidziano też udziału publiczności.
• Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Piotr Mierzejewski prosi o wyjaśnienia przewodniczącego Rady Sławomira Rakowieckiego
• AKTUALIZACJA 16.06.2025: - Chciałem spotkać się z radnymi i porozmawiać nt. spraw związanych z Gminą, m.in. nt. kandydatur do uhonorowania Honorowym Obywatelstwem Gminy Brwinów i podstaw tworzenia statutu gminy - głosi odpowiedź Przewodniczącego Rady Miejskiej
• Podane względy nie mogą przeważać nad wartością, jaką jest jawność działania rady gminy. Miejscem właściwym na przeprowadzanie tego rodzaju dyskusji jest formalnie zwoływana i przeprowadzona z zachowaniem przewidzianych prawem procedur sesja rady gminy, a nie nieformalne "zebranie plenarne radnych" - pisze zastępca RPO Adam Krzywoń

Do RPO wpłynęła skarga dotycząca zorganizowanego 20 marca 2025 r.  "zebrania plenarnego Rady Miejskiej w Brwinowie". Jego przedmiotem miało być "przedstawienie założeń do projektu zmian w Statucie gminy Brwinów i omówienie kandydatur na Honorowych Obywateli Gminy Brwinów". 

Zaproszenie na "zebranie" miało zostać przekazane wyłącznie radnym Rady Miejskiej. Informacja o nim miała nie zostać podana do publicznej wiadomości; nie przewidziano w nim udziału publiczności.

Biorąc pod uwagę normy art. 61 ust. 2 Konstytucji RP, a także art. 11b ust. 2 i art. 20 ust. 1 ustawy  o samorządzie gminnym,  dyr. Piotr Mierzejewski prosi Przewodniczącego Rady Miasta o wyjaśnienia. 

W szczególności zwraca się o informację, czy "zebranie plenarne" odbyło się; jak przebiegał proces jego zwoływania; jaki był porządek obrad; czy doszło do jakichkolwiek decyzji; czy zapewniono możliwość udziału w "zebraniu" osób spoza grona radnych Rady. Jeżeli "zebranie plenarne" było protokołowane lub sporządzono jego nagranie, prosi o udostępnienie jego kopii

Odpowiedź Sławomira Rakowieckiego, przewodniczącego Rady Miejskiej w Brwinowie

Spotkanie Państwa Radnych Rady Miejskiej w Brwinowie w dniu 20 marca 2025 r. miało charakter nieformalny/wewnętrzny i odbyło się na moje zaproszenie jako Przewodniczącego Rady Miejskiej w Brwinowie. Chciałem bowiem spotkać się z radnymi i porozmawiać nt. spraw związanych z Gminą, m.in. nt. kandydatur do uhonorowania Honorowym Obywatelstwem Gminy Brwinów i podstaw tworzenia statutu gminy. W zaproszeniu użyłem potocznego sformułowania „Zebranie plenarne” dla podkreślenia, że na spotkanie zaproszenie kierowane jest do wszystkich radnych (zgodnie z definicją zawartą w Słowniku języka polskiego: Zebranie plenarne – zebranie z udziałem wszystkich członków danej instytucji - podmiotu). Stwierdzenie to zostało opatrznie zrozumiane przez jednego z radnych oraz mieszkańca, któremu ów radny przekazał informację o ograniczonym kręgu adresatów zaproszenia. Nie wszyscy radni z zaproszenia skorzystali.

Pragnę zatem podkreślić, iż spotkanie to nie miało ani formalnego charakteru jako sesja Rady, albo posiedzenie Komisji Rady Miejskiej, albo jakakolwiek inna forma pracy organu kolegialnego gminy Brwinów. Nie zapadły podczas tego spotkania żadne formalne rozstrzygnięcia - decyzje, uchwały itp., które podejmuje Komisja lub Rada. To zatem, że – jak wskazałem - niefortunnie zaproszenie zostało - w formie potocznej - zatytułowane "Zebranie plenarne", samo przez się nie stworzyło jeszcze prawnej sytuacji, do której miałyby zastosowanie przepisy dotyczące gwarancji jawności życia publicznego. Stąd brak utrwalania takiego spotkania oraz brak zaproszenia przeze mnie osób postronnych, choć zebranie nie miało charakteru zamkniętego. Z przedmiotowego spotkania nie został sporządzony żaden protokół ani nie było ono w żaden sposób nagrywane. Nie została również sporządzona lista obecności.

W zakresie statutu zebranie miało charakter informacyjny i szkoleniowy. Przekazano informacje nt. podstaw tworzenia prawa miejscowego, zawartości statutu gminy wynikającej z ustawy o samorządzie gminnym oraz wskazano, że unormowanie zawarte w art. 18 ust. 2 pkt 1 tej ustawy należy traktować jako prawo do takiej regulacji organizacji wewnętrznej oraz trybu prac rady (art. 22 cytowanej ustawy), która nie jest sprzeczna z przepisami ustawy.

Co do kwestii prac nad Statutem gminy Brwinów, to w dniu 4 kwietnia 2025 r. na stronie internetowej gminy, w aktualnościach, została zamieszczona informacja o zakończeniu prac nad projektem statutu, do której załączono projekt statutu wraz z załącznikami. Projekt ten był następnie, w dniu 14 kwietnia 2025 r., przedmiotem posiedzenia Komisji Rady, zwołanym w trybie określonym w ustawie o samorządzie gminnym i Statucie gminy Brwinów, w którym mieszkańcy brali aktywny udział.

Biorąc pod uwagę sposób zainicjowania, tematykę i przebieg zebrania oraz okoliczność, że podczas jego trwania nie były podejmowane żadne rozstrzygnięcia, które podejmuje Komisja i Rada, domniemanie o prowadzeniu obrad Rady Gminy Brwinów – poza właściwie zwołaną sesją (komisją) należy uznać za niezasadne.

Kolejne pismo Adama Krzywonia, zastępcy RPO

Uprzejmie dziękuję za wyjaśnienia przedstawione przy piśmie z 13 maja br. Rzecznik Praw Obywatelskich przyjmuje do wiadomości, że intencją, jaka przyświecała Panu Przewodniczącemu w organizacji „zebrania plenarnego”, było przede wszystkim przekazanie radnym Rady Miejskiej „technicznych” informacji, m.in. na temat zasad tworzenia prawa miejscowego. 

Tym niemniej, o ile w zakresie, w jakim zebranie takie jest faktycznie niczym innym jak „ustnym” przekazaniem informacji na potrzeby przeprowadzenia sesji Rady nie budzi ono zastrzeżeń, o tyle objęcie nim takiego elementu procesu decyzyjnego Rady, jakim jest dyskusja nad przedmiotem potencjalnych uchwał Rady Miejskiej, Rzecznik uznaje za niewłaściwe. Dyskusja taka, wedle własnych słów Pana Przewodniczącego, miała mieć w trakcie tego spotkania miejsce przynajmniej odnośnie do kandydatur na honorowego obywatela Gminy.

Rzecznik musi zwrócić uwagę, że zasadą jawności działania organów jednostek samorządu gminnego objęte jest m.in. prawo do wstępu obywateli na sesje rady gminy (art. 11b ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1465 ze zm.), na których wyłącznie obradować może rada gminy (art. 20 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym). Nie jest zatem tak, że prawo obywateli do obserwowania prac rady gminy obejmuje jedynie prawo do obserwowania głosowania nad konkretnymi uchwałami, ale jest prawem do śledzenia wspólnego omawiania spraw publicznych przez radę gminy. Taka jest bowiem słownikowa definicja „obrad” . Obradować, znaczy tyle, co „naradzać się nad czymś w większym gronie, zwłaszcza: debatować w większym zgromadzeniu nad sprawami publicznymi”. Statut Gminy Brwinów określa zresztą wprost dyskusję jako obowiązkowy element obrad Rady Miejskiej.

Rzecznik Praw Obywatelskich rozumie względy, jakie kierowały Panem Przewodniczącym (przedstawione podczas sesji Rady Miejskiej odbytej 16 kwietnia br.), by dokonać swoistej „preselekcji” kandydatur na honorowego obywatela Gminy na zamkniętym spotkaniu. Względy te nie mogą jednak przeważać nad wartością, jaką jest jawność działania rady gminy, obejmująca prawo do wstępu na jej posiedzenia, wynikające wprost z art. 61 ust. 2 Konstytucji RP. W opinii Rzecznika, miejscem właściwym na przeprowadzanie tego rodzaju dyskusji jest formalnie zwoływana i przeprowadzona z zachowaniem przewidzianych prawem procedur sesja rady gminy, a nie nieformalne „zebranie plenarne radnych”

Uwagi te Rzecznik Praw Obywatelskich przedkłada Panu Przewodniczącemu w trybie art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich, licząc na ich uwzględnienie przy organizowaniu prac Rady Miejskiej w przyszłości.

V.6060.6.2025