Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Tysiące Polaków czuje się poszkodowanych w związku z upadkiem firmy GetBack oraz przejęciem Idea Banku (niegdyś własciciela GetBack) przez Bank Pekao SA. 
• Bank Pekao SA, którego właścicielem większościowym jest Skarb Państwa, na skutek decyzji BFG, przejął jedynie wybrane prawa majątkowe i zobowiązania Idea Banku
• Nie uwzględniono zaś roszczeń osób, które za jego pośrednictwem nabyły obligacje GetBack i inne problematyczne produkty finansowe
• Rzecznik Praw Obywatelskich przedstawił swoje stanowisko Senackiemu Zespołowi do Spraw Spółki GetBack S.A. dotyczące pokrzywdzonych przez tę spółkę
• Biuro RPO bada obecnie możliwości skierowania skargi do unijnych instytucji

Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar podczas posiedzania Senackiego Zespołu do Spraw Spółki GetBack S.A podkreślił, że punktem wyjścia do rozpatrywania afery GetBacku jest raport Najwyższej Izby Kontroli, który ujawnił, że nie było kontroli nad instytucjami finansowymi i nie zadbano, by roszczenia wszystkich poszkodowanych przez GetBack zostały zaspokojone.

Została wydana zgoda na przejęcie Idea Bank S.A. przez Bank PeKaO S.A.  W ocenie Rzecznika można się zastanawiać, czy na decyzje w tej sprawie nie miały wpływu warunki polityczne. Zastrzegł, że nie wie, na ile wpływ na te postępowania mógł mieć fakt, że prokuratura jest upolityczniona od 2016 r., a na ile były to trudności organizacyjne występujące przy tak trudnych sprawach i przy tak dużej liczbie poszkodowanych jak w przypadku GetBack. 

Rzecznik zachęcał do korzystania z możliwości, które daje Senat, by wyjaśniać sprawę z Komisją Nadzoru Bankowego, prokuraturą, Urzędem Ochrony Danych Osobowych, Rzecznikiem Finansowym. Biuro RPO bada obecnie możliwości skierowania skargi do unijnych instytucji. Adam Bodnar zachęcał, by poszkodowani w aferze zwrócili się w tej sprawie do polskich europarlamentarzystów, którzy pracują w komisji rynku wewnętrznego i ochrony konsumentów.

Zdaniem Rzecznika raport nt. wpływu afery GetBacku na zdrowie i życie poszkodowanych powinien być brany pod uwagę przez sądy.

Poszkodowani w aferze GetBacku opisywali mechanizm oszustwa, opowiadali, jak bez ich zgody i podpisu z indywidualnych klientów Idea Banku stawali się właścicielami obligacji GetBacku. Są rozczarowani decyzją o przejęciu Idea Banku S.A. przez PKO S.A. bez roszczeń dla poszkodowanych. Opowiadali, że zwracali się do Urzędu Ochrony Danych Osobowych, że ich dane, jako klientów banku zostały bezprawnie przekazane do Polskiego Domu Maklerskiego. UODO odpowiedział, że nie może zająć się tą sprawą, gdyż Idea Bank nie odpowiada na listy. Mówili także, jak ciągną się sprawy z powództwa cywilnego – przez 3 lata odbyło się 5 rozpraw, a po przejęciu Idea Banku sprawy są odraczane.

Komunikat RPO ws. GetBack

Na podstawie wniosków osób pokrzywdzonych – obligatariuszy w aferze GetBack S.A., prowadzę - od czasu powzięcia informacji o wszczęciu śledztwa - działania dotyczące respektowania ich praw w toku postępowania karnego dotyczącego tej afery, prowadzonego przez Prokuraturę Regionalną w Warszawie.  

 W tej sprawie kieruję wystąpienia do Prokuratury Regionalnej w Warszawie, zasięgając - w ramach przysługujących mi ustawowych kompetencji - informacji o   stanie śledztwa oraz zwracam się o ustosunkowanie się do zarzutów podnoszonych w kierowanych do mnie skargach osób pokrzywdzonych (wystąpienia z dni: 6 i 21 maja 2019 r., 7 i 19  sierpnia 2019 r., 11 października 2019 r., 1 września 2020 r. oraz 16 lutego 2021 r.).

Informacje przekazane mi przez pokrzywdzonych i ich pełnomocników wzbudzają jednak moje poważne wątpliwości co do tego, czy prawa tych osób są należycie zabezpieczone podczas postępowania, w tym w szczególności w zakresie należytego zabezpieczenia ich interesów majątkowych.

Moje obawy dotyczą zwłaszcza treści postanowień o zabezpieczeniach majątkowych wydanych przez prokuratora.

Zwróciło moją uwagę, że postanowienia te skutkują powstanie zabezpieczenia na rzecz „Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prokuratora Regionalnego w Warszawie działającego w imieniu pokrzywdzonych”.

W mojej ocenie, przytoczona formuła postanowienia może prowadzić do braku możliwości realnego zaspokojenia pokrzywdzonych na podstawie tego zabezpieczenia. Pokrzywdzeni bowiem, po zakończeniu postępowania i ewentualnym orzeczeniu przez Sąd obowiązku naprawienia szkody na ich rzecz, nie będą mogli w istocie samodzielnie przeprowadzić egzekucji z zabezpieczonego majątku.

Wydaje się zatem, że dla należytego zabezpieczenia ich interesów, postanowienie o zabezpieczeniu powinno być sporządzone na rzecz wszystkich ustalonych przez prokuratora pokrzywdzonych.