Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Członkowie upadłej SKOK Wołomin byli wzywani przez syndyka do pokrycia strat Kasy - do wysokości dwukrotności wpłaconych udziałów
• Syndyk nie miał do tego tytułu prawnego - podkreśla RPO, który bada skargi tych osób, głównie seniorów
• Sąd Najwyższy stwierdził zaś brak podstaw prawnych do pokrywania przez członków SKOK strat bilansowych już po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej
• Narodowy Bank Polski jest jednak przeciwny zrzeczeniu się przez syndyka roszczeń spornych w sprawach, które nie zakończyły się prawomocnym orzeczeniem

Broniąc interesów członków SKOK Wołomin Rzecznik Praw Obywatelskich, spytał Prezesa Narodowego Banku Polskiego, czy rozważa zmianę stanowiska i głosowanie w Radzie wierzycieli za uchwałą ws. zrzeczenia się roszczeń - co będzie korzystne dla członków upadłej Kasy.

Syndyk wobec członków SKOK Wołomin 

Członkowie SKOK Wołomin skarżyli się Rzecznikowi na wysyłane do nich przez syndyka SKOK Wołomin wezwań do pokrycia strat kasy do wysokości dwukrotności wpłaconych udziałów. Skargi pochodziły głównie od osób starszych, emerytów, którzy nie byli w stanie zorganizować sobie profesjonalnej pomocy prawnej. W ich odczuciu działania syndyka są nieuprawnione i naruszają zasady współżycia społecznego.

Członkowie Kasy -  nie mający zasadniczo większego wpływu na zarządzanie finansami – zostali bowiem dodatkowo obciążeni obowiązkiem pokrycia jej strat. W ocenie RPO mogą się oni czuć skrzywdzeni, zwłaszcza w kontekście niewyegzekwowanych wierzytelności SKOK Wołomin. A powstały one w wyniku transferów pieniężnych, których okoliczności budzą poważne wątpliwości.

Dodatkowa odpowiedzialność członków Kasy nie służy zaś dobru spółdzielni a jedynie zaspokojeniu wierzycieli. Zadaniem syndyka jest optymalne wykorzystanie majątku upadłego dla realizacji tego celu, jednakże nie powinno otwierać to drogi do wszelkich możliwych działań  "bez żadnego trybu”.

Uchwała SN ws. działań syndyka

Dlatego RPO przyłączył się do postępowania przed Sądem Najwyższym, któremu zasygnalizował swe wątpliwości wobec regulacji prawnych stanowiących według syndyka podstawę do takich działań. Według RPO nie miał on tytułu prawnego do żądania wpłat.

12 grudnia 2019 r. Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 42/19) podjął uchwałę, w której wskazał, że w sytuacji niepodjęcia - przed ogłoszeniem upadłości spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej - przez walne zgromadzenie uchwały w sprawie sposobu pokrycia straty kasy, syndykowi masy upadłości kasy nie przysługuje roszczenie wobec członków kasy o pokrycie straty bilansowej kasy na podstawie postanowień statutu uchwalonego w trybie art. 26 ust. 3 ustawy z 5 listopada 2009 roku o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, przewidującego podwyższoną odpowiedzialność członków za straty powstałe w kasie do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów.

Pogląd prawny wyrażony w uchwale Sądu Najwyższego wiąże sąd w tej konkretnej sprawie. Sądy niższych instancji mogą w innych rozpatrywanych sprawach przyjąć odmienną interpretację. Ryzykują jednak, że ich wyrok może być uchylony w toku dalszego postępowania.

Zdecyduje Rada wierzycieli 

Rada wierzycieli rozpatruje uchwałę wyrażającą zgodę na zrzeczenie się przez Syndyka SKOK Wołomin roszczeń spornych z tytułu odpowiedzialności byłych i obecnych członków Kasy za pokrycie strat do podwójnej wysokości wpłaconych udziałów - w zakresie wszystkich spraw, które nie zakończyły się prawomocnym orzeczeniem.

30 grudnia 2019 r. uchwała ta nie została przyjęta wobec braku większości głosów. Głosował bowiem za nią jedynie Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a przeciw - Narodowy Bank Polski. Kolejne posiedzenie trzyosobowej Rady wierzycieli w tej sprawie ma się odbyć 10 marca 2020 r. Dalsze ewentualne czynności syndyka wobec członków SKOK Wołomin zależą zatem od wyników głosowania w Radzie. 

Zaniepokojony stanowiskiem NBP w tej sprawie Adam Bodnar poprosił prof. Adama Glapińskiego, prezesa Narodowego Banku Polskiego, o wyjaśnienie motywów głosowania przeciwko uchwale. Spytał też, czy prezes NBP rozważa zmianę stanowiska i głosowanie za uchwałą, która będzie korzystna dla członków SKOK Wołomin.

V.7108.147.2018