Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek był  2 grudnia 2025 r. gościem Piotra Kraśki w „Faktach po Faktach". Na antenie TVN mówił o potrzebie uregulowania związków osób tej samej płci w polskim ustawodawstwie oraz o procedurze delegalizacji partii politycznej.

Związki osób tej samej płci

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zobowiązuje Polskę do poszanowania życia rodzinnego ukształtowanego w innych krajach UE (w ramach swobody przepływu osób). Oznacza to obowiązek transkrypcji aktu małżeństwa jednopłciowego zawartego za granicą do polskiego rejestru stanu cywilnego.

Podczas rozmowy Marcin Wiącek zaznaczył, że wyrok TSUE nie zmusza Polski do wprowadzenia możliwości zawierania małżeństw jednopłciowych przed polskim urzędem stanu cywilnego, gdyż prawo UE nie obejmuje prawa rodzinnego.

- To nie musi być małżeństwo, bo żaden trybunał nie nakazał tego, aby doszło do wprowadzenia małżeństwa czyli tzw. równości małżeńskiej. Natomiast regulacja tego związku musi być. To musi być związek widoczny dla polskiego państwa, bo jeżeli do tego nie dojdzie, to takie wyroki będą się powtarzać – dodał RPO.

Wykonanie wyroku jest obecnie technicznie niemożliwe, ponieważ wzory aktów małżeństwa w polskim systemie opierają się na rozróżnieniu płci. Pierwszym krokiem do wykonania wyroku jest zmodyfikowanie rozporządzenia określającego wzór aktu stanu cywilnego, które wydaje Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Procedura delegalizacji partii politycznej

Rzecznik został również zapytany o procedurę delegalizacji partii politycznej. Zaznaczył, że może do niej dojść wyłącznie na skutek rzetelnego procesu. Delegalizacja partii  jest czymś, co powinno być absolutnym wyjątkiem w państwie demokratycznym. Rzecznik  wskazywał, że takie postępowanie musi się odbyć przed Trybunałem Konstytucyjnym, a przy obecnym kształcie tego organu "przesłanka rzetelnego procesu nie byłaby spełniona".

- Z uwagi na skład TK rozstrzygnięcie w sprawie delegalizacji nie spełniałoby wymogów prawa do rzetelnego procesu, co w praktyce oznacza, że proces delegalizacji nie byłby wiążący w świetle standardów europejskich – zaznaczył Rzecznik.

Marcin Wiącek podkreślił, że delegalizacji podlega partia jako całość, a nie tylko działania pojedynczych osób. Trzeba wykazać, że program lub działalność partii narusza Konstytucję RP. Wypowiedzi czy działania pojedynczych członków nie zawsze można przypisać całej partii.