Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Prawo mówi wyraźnie, w jakich okolicznościach można ujawniać czyjś wizerunek
• Żadna z tych okoliczności nie wystąpiła w przypadku publikacji wizerunku osób protestujących przed siedzibą TVP Info 
• RPO prosi Krajową Radę Radiofonii i Telewizji o interwencję w sprawie materiału TVP z 4 lutego 2019 r.
• Podobny list Rzecznik przesłał prezesowi TVP Jackowi Kurskiemu

Wystąpienie do przewodniczacego KRRiTV Rzecznik Praw Obywatelskich skierował w związku z opublikowaniem w „Wiadomościach” TVP 4 lutego 2019 r. wizerunku osób, które 2 lutego protestowały przed siedzibą TVP Info, utrudniając wyjazd dziennikarce Magdalenie Ogórek. Osoby te zostały wymienione w telewizji publicznej z imienia i nazwiska.

Rzecznik wskazuje, iż Sąd Najwyższy w wyroku z 27 lutego 2003 r  (sygn. akt IV CKN 1819/00), odnosząc się do definicji wizerunku, stwierdził, iż jest to: „wytwór materialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby”. Wizerunkiem będzie więc chociażby podobizna człowieka utrwalona na fotografii czy filmie video. Konieczne jest podkreślenie, że musi to być podobizna rozpoznawalna. Zgodnie art. 23 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny dobrem osobistym człowieka jest m.in. jego wizerunek. Przez dobro osobiste zgodnie z powszechnym w doktrynie poglądem należy rozumieć obiektywny i niemajątkowy interes ściśle powiązany z uprawnionym. Uzyskanie ochrony prawa do wizerunku wiąże się z wykazaniem, iż nastąpiła ingerencja w niemajątkowy, obiektywny interes uprawnionego.

Na gruncie art. 24 Kodeksu cywilnego, to co powszechnie postrzegane jest za naruszenie prawa do wizerunku jako dobra osobistego, jest najczęściej także naruszeniem innych dóbr osobistych - prawa do prywatności, czy dobrego imienia. Jeżeli opublikowane zdjęcie, czy materiał video przedstawia daną osobę w określonej sytuacji życiowej, w której nie chce ona zostać upowszechniana mamy do czynienia z naruszeniem prawa do prywatności. Jeżeli dodatkowo sytuacja ta będzie kompromitująca i nieprawdziwa, można również mówić o naruszeniu prawa do dobrego imienia.

Kiedy można rozpowszechniać czyjś wizerunek

Do okoliczności wyłączających bezprawność rozpowszechniania wizerunku na gruncie ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych zaliczyć należy m.in.:

• otrzymanie umówionej zapłaty przez osobę przedstawioną na wizerunku (art. 81 ust. 1 zd. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych),
• zgodę prokuratora lub sądu na ujawnienie wizerunku osoby, przeciwko której toczy się postępowanie przygotowawcze czy sądowe (art. 13 ust. 3 ustawy Prawo prasowe),
• zgodę sądu na fotografowanie, czy utrwalanie obrazu i dźwięku z przebiegu rozprawy (art. 357 § 1 Kodeksu postępowania karnego),
• opublikowanie wizerunku w liście gończym (art. 279 § 1 i art. 280 Kodeksu postępowania karnego),
• rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek powstał w związku z wykonywaniem przez nią czynności służbowych (art. 81 ust. 2 pkt 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych),
• rozpowszechnianie wizerunku stanowiącego jedynie szczegół całości (zgromadzenia, krajobrazu, publicznej imprezy, itp.).

Żadna z powyższych okoliczności nie miała miejsca w przypadku publikacji wizerunku osób protestujących przed siedzibą TVP Info. W szczególności zaś nie można uznać, że wskazane osoby, których wizerunek opublikowany został w „Wiadomościach”, stanowiły jedynie szczegół całości (zgromadzenia).

Rzecznik zwrócił się do przewodniczącego KRRITV Witolda Kołodziejskiego o zbadanie tej sprawy w zakresie kompetencji Rady. - Będę wdzięczny za poinformowanie mnie o podjętych w tej sprawie działaniach - napisał zastępca RPO Stanisław Trociuk.

VII.522.1.2019