Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zmiana interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej spowodowała, że część osób, która otrzymała pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego na podstawie przepisów ustawy o Służbie Ochrony Państwa, została zwolniona z podatku dochodowego, a część nie
• Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich występuje w tej sprawie do Ministerstwa Finansów

Do Biura RPO wpływają skargi obywateli dotyczące zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego przyznanej funkcjonariuszowi Służby Ochrony Państwa. 

Ze względu na wątpliwości co do opodatkowania tej pomocy – która w przypadku funkcjonariuszy Biura Ochrony Rządu nie była opodatkowana – skarżący zwrócili się do Dyrektora KIS o wydanie interpretacji indywidualnej w tym zakresie.

W 2022 r. Dyrektor KIS wydawał interpretacje indywidualne, po których funkcjonariusze SOP otrzymywali zwrot podatku na podstawie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tą regulacją wolne od podatku dochodowego są świadczenia będące ekwiwalentem pieniężnym w zamian za rezygnację z lokalu wypłacanym na podstawie przepisów o SOP.

Jednakże skarżący otrzymali odmienną interpretację. Dyrektor KIS wskazał, że art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy posługuje się pojęciem "ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu", a art. 180 ustawy o SOP mówi o "pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego" – dlatego w takiej sytuacji zwolnienie nie przysługuje.

Zgodnie z ust. 1 tego przepisu funkcjonariuszowi, który nie otrzymał lokalu na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale, przysługuje pomoc finansowa na uzyskanie lokalu w spółdzielni mieszkaniowej, społecznej inicjatywie mieszkaniowej lub towarzystwie budownictwa społecznego albo domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość.

W ocenie Dyrektora KIS w obecnym stanie prawnym ustawa o SOP nie przewiduje ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 49a ustawy. Ekwiwalent przysługiwał i nadal przysługuje na zasadzie praw nabytych na mocy art. 83 ustawy o BOR, która obowiązywała do 31 stycznia 2018 r. i została zastąpiona ustawą o SOP. Zwolnienie dotyczy zatem tylko funkcjonariuszy, którzy nabyli prawo do ekwiwalentu pieniężnego na gruncie ustawy o BOR, ale prawa tego nie zrealizowali do dnia jej uchylenia.

Taka interpretacja jest całkowicie odmienna od wcześniej wydawanych przez Dyrektora KIS. Odstąpiono od poglądu prawnego, który nakazywał traktować "pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego" jako odpowiednik "ekwiwalentu pieniężnego w zamian za rezygnację z lokalu". Taka zmiana stanowiska Dyrektora KIS spowodowała, że część osób, która uzyskała pomoc finansową, została zwolniona z obowiązku odprowadzenia podatku dochodowego, Skarżący natomiast – w wyniku zmiany interpretacji – zostali tego pozbawieni.

W ich odczuciu Dyrektor KIS podzielił funkcjonariuszy SOP na tych, którzy uzyskali zwrot podatku, i pozostałych, którym odmówił. Według nich narusza to konstytucyjną zasadę równości oraz zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.

Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski prosi o stanowisko w tej sprawie dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych MF Jarosława Szatańskiego.

V.511.289.2023