Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Pracownicy cywilni skarżą się na niskie płace; wskazują że osoby przyjmowane do Policji mają wyższe wynagrodzenie niż te z wieloletnim stażem
• Nie ma też szczegółowych regulacji ustawowych dotyczących ich statusu
• AKTUALIZACJA:  W latach 2016-2023 wynagrodzenia pracowników Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Ochrony Państwa wzrosły przeciętnie miesięcznie na etat o 2156 zł - odpowiada MSWiA

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek zwraca się w tej sprawie do ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego.

Przedstawiciele związków zawodowych pracowników Policji (ZZPP oraz NSZZ PP) zwrócili się o pomoc do RPO. W tej licznej (ok. 25 tys.) grupie pracowników są osoby zajmujące się sprawami kadrowymi, ochroną informacji niejawnych, budżetu, zamówień publicznych. Są to także osoby odpowiedzialne za pozyskiwanie funduszy unijnych, nadzór budowlany, zajmujące się obsługą policyjnych baz danych, logistyką oraz zagadnieniami z dziedziny prewencji czy ruchu drogowego, księgowi, urzędnicy prowadzący postępowania administracyjne, obsługujący kancelarie tajne i archiwa, radcowie prawni, piloci, biegli, eksperci i technicy, psycholodzy, specjaliści od sieci teleinformatycznych i systemów radiokomunikacyjnych czy telefonii IP, programiści, serwisanci, zaopatrzeniowcy, kierowcy czy mechanicy.

Wnioskodawcy przedstawili dwa zasadnicze problemy, które od wielu lat nie mogą doczekać się rozwiązania.

Podstawowym problemem są płace.  Pracownicy cywilni są najgorzej uposażoną grupą pracowników administracji państwowej. Według szacunków ZZPP w 2023 r. około 70% pracowników będzie otrzymywało wynagrodzenia na poziomie płacy minimalnej. 

Od wielu lat pracownicy cywilni zabiegają o podniesienie ich wynagrodzenia stosownie do wartości pracy, którą wykonują i odpowiedzialności, która się z nią wiąże. Walczą o zapewnienie im godnych zarobków, stosownych do wiedzy, umiejętności oraz obowiązków wypełnianych w ramach zajmowanych stanowisk w Policji.

W trakcie wizytacji jednostek Policji reprezentanci pracowników cywilnych wskazywali przedstawicielom RPO, że osoby przyjmowane do pracy mają wyższe wynagrodzenie niż osoby z wieloletnim stażem. Może to wynikać po części z tego, że osoby do 26. roku życia są zwolnione z podatku. Faktyczne zrównanie zarobków wysoko wykwalifikowanych i doświadczonych pracowników z zarobkami osób dopiero rozpoczynających karierę działa demotywująco. 

Brakuje też czytelnej ścieżki rozwoju zawodowego. Rozmówcy wskazywali, że w resorcie prowadzone są prace legislacyjne zmierzające do odwrócenia dotychczasowej tendencji mającej na celu obsadzenie pracownikami cywilnymi niektórych stanowisk policyjnych. W ocenie Związków sytuację taką spotęgował i przyspieszył Program modernizacji Policji na lata 2022-2025. Powiększył on liczbę etatów policyjnych o 5600, natomiast w ogóle nie przewidział zwiększenia etatów pracowniczych.

Wiąże się z tym drugi problem wskazywany przez Związek, tzn. brak szczegółowych i jednorodnych regulacji ustawowych dotyczących statusu tej grupy. Połowę zatrudnionych wszystkich szczebli stanowią pracownicy korpusu służby cywilnej, a pozostałą część pracownicy nieobjęci mnożnikowym systemem wynagradzania, zatrudnieni na podstawie Kodeksu pracy i ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Dlatego pracownicy od wielu lat zabiegają również o ustawowe uregulowanie ich sytuacji zawodowej.

Rzecznik zwraca się do ministra o ustosunkowanie się do tych problemów.

Odpowiedź Macieja Wąsika, sekretarz stanu w MSWiA

W odpowiedzi na wystąpienie dotyczące wynagrodzenia pracowników Policji na wstępie pragnę podkreślić, że kształtowanie wynagrodzeń pracowników cywilnych zatrudnionych m.in. w Policji podlega takim samym zasadom podwyżek jak w całej sferze budżetowej.

W 2016 r. pracownicy resortu spraw wewnętrznych i administracji otrzymali podwyżkę wynagrodzenia w wysokości przeciętnie miesięcznie 167 zł na etat.

Ustawą z dnia 15 grudnia 2016 r. o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2017-2020” wprowadzono przedsięwzięcie pn. Zwiększenie konkurencyjności wynagrodzeń pracowników cywilnych, którego realizacja obejmowała dwuetapowe podwyżki i dotyczyła wszystkich pracowników formacji resortu spraw wewnętrznych i administracji. Powyższe spowodowało zwiększenie wynagrodzeń od 2017 r. o 271 zł oraz od 2019 r. o kolejne 326 zł.

Ponadto, w wyniku podpisanych w 2018 r. Porozumień Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym Pracowników Policji oraz Związkiem Zawodowym Pracowników Policji, od 1 lipca 2019 r. pracownicy cywilni służb resortu spraw wewnętrznych i administracji otrzymali dodatkową podwyżkę - niezależną od Programu modernizacji - w kwocie 271 zł.

Od 1 stycznia 2020 r. nastąpił kolejny wzrost wynagrodzeń o 6%, co przełożyło się na przeciętną miesięczną kwotę na etat w wysokości 228 zł.

W 2021 r. został uchwalony kolejny Program modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa na lata 2022-2025, w wyniku którego zwiększono wynagrodzenia o 356 zł przeciętnie miesięcznie na etat. Podwyższony został także fundusz wynagrodzeń o 4,4% co przełożyło się na dodatkową podwyżkę przeciętnie miesięcznie na etat w wysokości 165 zł. Powyższe działania spowodowały, że od 1 stycznia 2022 r. wynagrodzenia pracowników wzrosły przeciętnie miesięcznie na etat o 521 zł.

Kolejna podwyżka nastąpiła w 2023 r. i wynikała z ustawy budżetowej na rok 2023, która zakładała, że średnioroczny wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej od 1 stycznia 2023 r. wynosi 107,8%, co w konsekwencji umożliwiło zrealizowanie podwyżki przeciętnie miesięcznie na etat o 372 zł.

Wskazane działania oznaczają, że w latach 2016-2023 wynagrodzenia pracowników Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służby Ochrony Państwa wzrosły przeciętnie miesięcznie na etat o 2156 zł.

Odnosząc się do wzrostu liczby etatów policyjnych informuję, że kwestia ta jest jednym z przedsięwzięć zawartych w ustawie modernizacyjnej, w ramach którego w 2022 r. zaplanowano ich zwiększenie na poziomie 1700 oraz w latach kolejnych, tj. 2023-2025, odpowiednio po 1300 etatów, z przeznaczeniem m.in. na wzmocnienie służby prewencyjnej oraz obsadzenie planowanych do odtworzenia/przywrócenia posterunków Policji. Ponadto, w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości  liczba ta zwiększyła się w 2022 r. o dodatkowe 300 etatów oraz w latach kolejnych, tj. 2023-2025, nastąpi wzrost odpowiednio po 500 etatów. (...)

Niezależnie od powyższego należy wskazać, że decyzją nr 21 Komendanta Głównego Policji z dnia 27 stycznia 2021 r. został powołany stały zespół do doskonalenia działań ukierunkowanych na ochronę praw pracowniczych oraz interesów zawodowych i materialnych pracowników Policji. Do jego zadań należy w szczególności formułowanie rekomendacji w ww. zakresie, a także opracowywanie dobrych praktyk w obszarze motywowania, rozwoju i szkoleń pracowników formacji. W skład zespołu wchodzą przedstawiciele Komendy Głównej Policji oraz ponadzakładowych pracowniczych organizacji związkowych.

Pragnę również zapewnić, że kwestie przedstawione w wystąpieniu Pana Rzecznika są przedmiotem rozmów prowadzonych przez przedstawicieli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ze stroną związkową.

WZF.7043.119.2022