Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• „Dostępność lekcji religii wyznań mniejszościowych i lekcji etyki w ramach systemu edukacji szkolnej” to tytuł raportu zawierającego wyniki badań przeprowadzonych w 2014 r. na zlecenie Rzecznika Praw Obywatelskich.
• 18 grudnia 2015 podczas śniadania prasowego dr Adam Bodnar oraz zastępczyni RPO dr Sylwia Spurek zaprezentowali najważniejsze wnioski płynące z tego opracowania.
• W spotkaniu wzięli również udział dr hab. Wojciech Pawlik z Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego oraz Dyrektor Anna Błaszczak i Anna Chabiera z Zespołu ds. Równego Traktowania w Biurze RPO.

Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że przyjęte w 2014 r. rozwiązania prawne, umożliwiające organizację lekcji religii mniejszościowych i lekcji etyki nawet na życzenie jednego ucznia, przyczyniły się do poprawy dotychczasowej sytuacji. Zauważano jednak, że  nie chronią one poszczególnych grup wyznaniowych i społecznych w wystarczającym stopniu, a dostęp do lekcji religii wyznań mniejszościowych i etyki nie zawsze jest zagwarantowany. Autorzy raportu zaznaczyli, że zdarzają się przypadki nieuwzględniania ocen z religii mniejszości wyznaniowych na świadectwie szkolnym dzieci, przynależących do kościołów lub związków wyznaniowych, które prowadzą edukację religijną w ramach systemu edukacji szkolnej. Ocena z religii wpływa na średnią z ocen, co skutkuje nierówną sytuacją tych dzieci w systemie oświaty. Ponadto, pomimo zmiany przepisów, ujawniły się przypadki odmowy organizacji lekcji etyki ze względu na zbyt małą liczbę chętnych. Problemem są również sytuacje, w których uczniowie lub ich rodzice zostają zobowiązani do składania deklaracji o odmowie uczestnictwa w lekcjach religii, nawet w obecności innych rodziców i uczniów, choć zmuszanie w ten sposób do ujawniania swojej wiary czy przekonań jest naruszeniem, gwarantowanej Konstytucją i Europejską konwencją o ochronie praw człowieka, wolności myśli, sumienia i religii.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, przedstawione przypadki to niezgodna z prawem dyskryminacja bezpośrednia ze względu na religię i światopogląd w obszarze edukacji.