Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Udzielając dotacji dla czasopism kulturalnych, resort kultury po raz kolejny pominął kluczowe tytuły
• Wsparcia nie dostaną m.in. "Tygodnik Powszechny", "Przegląd Polityczny”, "Dwutygodnik” czy "Pismo”
• Nie jest jasny system przydzielania punktów dla danych publikacji
• RPO zwrócił się do wicepremiera i ministra kultury Piotra Glińskiego o stanowisko

Z doniesień mediów Rzecznik Praw Obywatelskich dowiedział się o wątpliwościach związanych z udzieleniem przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotacji dla czasopism kulturalnych na lata 2020-2022. Celem tego programu jest "wspieranie najbardziej znaczących ogólnopolskich czasopism kulturalnych, zarówno tych o wieloletnim dorobku i ugruntowanej pozycji, jak i tych, które uzyskały status opiniotwórczych w ostatnich latach”.

Tymczasem - jak wskazują dziennikarze - wśród czasopism, którym nie udzielono dotacji, znalazły się tytuły kluczowe dla debaty publicznej w kontekście rozwoju szeroko rozumianej kultury oraz o uznanej pozycji. Są to m.in.: "Tygodnik Powszechny”, "Przegląd Polityczny”, "Krytyka Polityczna”, "Liberté!”, "Dwutygodnik” oraz "Pismo”. Dotacji nie przyznano także Fundacji Szansa dla Niewidomych.

Sytuacja taka powtarza się od kilku lat. W 2017 r. pisma mniejszości – żydowski „Midrasz” oraz romski „Dialog Pheniben” – również nie otrzymały wsparcia finansowego MKiDN.

Zadaniem władz publicznych na gruncie art. 6 Konstytucji jest stwarzanie warunków upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju. Art. 73 Konstytucji gwarantuje każdemu wolność twórczości artystycznej, a także wolność korzystania z dóbr kultury. Z kolei z art. 2 Konstytucji wynika obowiązek władz publicznych działania w taki sposób, by zapewnić realizację zasady zaufania obywateli do państwa. Wsparcie prasy specjalistycznej, w tym poświęconej tematyce kulturalnej, ma również kluczowe znaczenie dla realizacji praw obywateli do wolności wyrażania poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji zagwarantowanych w art. 54 Konstytucji.

Kryteria przyznawania punków w ramach opisanego programu są niejasne, co stoi w sprzeczności obowiązującymi standardami. W ocenie Rzecznika decyzje w tym zakresie powinny być podejmowane na podstawie przejrzystych zasad. Dobrą praktyką było publikowanie składu komisji ekspertów oceniających wnioski. Obecnie jednak informacje te nie są dostępne.

W postępowaniu o charakterze administracyjnoprawnym organ administracji publicznej powinien stanowić przejrzyste, jednoznaczne zasady postępowania i oceny zgłoszonych ofert. W szczególności kryteria kwalifikacji ofert do postępowania konkursowego oraz kryteria ich wyboru powinny być jasne, precyzyjne i zrozumiałe dla wszystkich uczestników postępowania. Zapisy niejednoznaczne, niejasne bądź stosowanie przez organ kryteriów oceny nie wynikających z istniejących regulacji, narusza zasadę jawnego i transparentnego działania przez organy władzy publicznej, która stanowi jeden z podstawowych standardów demokratycznego państwa prawnego, mających służyć pogłębianiu zaufania obywateli do państwa i jego organów.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do wicepremiera i ministra kultury Piotra Glińskiego o stanowisko w tej sprawie.

VII.564.20.2020