Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Krzywoń przedstawił sejmowej Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych informację na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych w latach 2023-2024
• W tym czasie do Biura RPO wpłynęło 45 nowych wniosków dotyczących ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych
• Liczne zgłoszenia dotyczyły przypadków dyskryminacji, nierównego traktowania, przemocy i mowy nienawiści ze względu na narodowość, rasę lub pochodzenie etniczne – większość z nich skierowana była wobec cudzoziemców

6 marca 2025 r. ZRPO Adam Krzywoń przedstawił Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych informacje na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych w latach 2023-2024. W obradach uczestniczyła także dyrektorka Zespołu do spraw Równego Traktowania BRPO Magdalena Kuruś oraz Jagna Krotoska, prawniczka z tego Zespołu.

Poprzednio informację Rzecznika na temat skarg i wniosków dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych w latach 2020-2022 przedstawił ówczesny zastępca RPO Valeri Vachev.

Informacja RPO

ZRPO przemówienie rozpoczął od podkreślania istotnej roli RPO w ochronie mniejszości narodowych i etnicznych. – Rzecznik stoi na straży praw i wolności człowieka i obywatela, w tym osób należących do mniejszości. Przyjmuje skargi, prowadzi postępowania wyjaśniające, formuje wnioski, rekomendacje, które są adresowane do organów władzy publicznej. Istotnym  elementem naszych działań jest również prowadzenie działań edukacyjnych i rzeczniczych tak, aby w tym społeczeństwie wielokulturowym kształtować postawę szacunku i niedyskryminacji – mówił Adam Krzywoń.

Następnie przedstawił krótką informację statystyczną dotyczącą zgłoszeń, które wystosowano do Rzecznika, dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych. W latach 2023–2024 wpłynęło 45 nowych wniosków dotyczących ochrony praw mniejszości narodowych i etnicznych, z kolei 228 zgłoszeń stanowiły przypadki dyskryminacji, nierównego traktowania, przemocy i mowy nienawiści ze względu na narodowość, rasę lub pochodzenie etniczne – większość z nich dotyczyła cudzoziemców, a niektóre obywateli polskich należących do mniejszości.

Obszerny fragment wystąpienia ZRPO poświęcił sytuacji mniejszości romskiej. Jak podkreślił, jest ona wciąż szczególnie narażona na wykluczenie, stereotypy i dyskryminację, co przekłada się m.in. na trudne warunki socjalno-bytowe, a co za tym idzie problemy zdrowotne, trudność w integracji ze społecznością lokalną i problemy z zatrudnieniem. ZRPO podkreślił znaczenie rządowego „Program integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce na lata 2021–2030”, wskazując jednocześnie na pewne ograniczenia z nim związane i obszary, które należy poprawić.  

Kolejnym zagadnieniem była kwestia prawa do edukacji. Wśród związanych z nim problemów  były: zmniejszenie środków na nauczanie języków mniejszości zastosowane wyłącznie dla mniejszości niemieckiej w latach 2022-2024, trudności związane z organizacją zajęć w szkołach, w których wszyscy uczniowie podejmują naukę języka mniejszości, dostęp do podręczników i materiałów edukacyjnych – w szczególności dla mniejszości słowackiej i ukraińskiej.

ZRPO odniósł się także do przestępstw motywowanych nienawiścią. Wskazał, że przedstawiciele mniejszości narodowych i etnicznych wciąż zgłaszają przypadki znieważania, gróźb czy niszczenia mienia. Najwięcej spraw dotyczy mowy nienawiści w przestrzeni wirtualnej. W latach 2023-2024 zauważono również działalność tzw. "patroli obywatelskich", które RPO stale monitoruje. 

XI.037.3.2025