Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Od 1 lipca 2022 r. obowiązują zmienione przepisy dotyczące kontroli kont bankowych obywateli
• W związku z pojawiającymi się informacjami o zintensyfikowaniu takich kontroli po wejściu w życie nowelizacji, RPO pyta Ministra Finansów - ile kontroli przeprowadzono w nowym trybie
• AKTUALIZACJA: Art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem prowadzonego już postępowania przygotowawczego. W konsekwencji, wystąpienia organów KAS o te informacje nie mogą być kierowane bez przyczyny, co stanowi czynnik ograniczający potencjalną liczbę takich wystąpień – odpowiada MF

W przestrzeni publicznej pojawiają się informacje o zintensyfikowaniu kontroli kont bankowych obywateli po wejściu w życie nowelizacji prawa podatkowego.

W odpowiedzi na wcześniejsze wystąpienie Rzecznika w tej sprawie Minister Finansów w kwietniu 2022 r. zapewniła, że podda ponownej analizie brzmienie art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Odnosząc się do tej konkluzji RPO prosi o przekazanie informacji w tym zakresie.

Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, obowiązek banku sporządzenia i przekazania informacji nt. konkretnego rachunku bankowego dotyczy osoby fizycznej.

Poprzednio – osoby podejrzanej. RPO wskazywał, że znacząco poszerzyło to zakres nie tylko kompetencji organu, ale przede wszystkim zakres ingerencji w strefę prywatności wszystkich obywateli.

W związku z tym RPO Marcin Wiącek prosi minister Magdalenę Reczkowską o wskazanie liczby dokonanych kontroli przeprowadzonych w nowym trybie.

Odpowiedź minister finansów Magdaleny Rzeczkowskiej 

Odnosząc się do zasygnalizowanej przez Pana informacji, że w przestrzeni publicznej pojawiają się informacje o zintensyfikowaniu kontroli kont bankowych obywateli po wejściu w życie przepisów ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105) wyjaśniam, że przepis art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej znowelizowany na podstawie ww. ustawy nie dotyczy kontroli kont bankowych. 

Przepis ten daje uprawnienie organom Krajowej Administracji Skarbowej w uzasadnionych przypadkach do występowania do banków o przekazanie informacji objętych tajemnicą bankową, w sytuacji gdy prowadzą one postępowanie przygotowawcze dotyczące osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej w zakresie tej osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.

Podkreślenia wymaga, że organy KAS prowadzą takie postępowanie przygotowawcze jedynie w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego i co ważne, po formalnym wszczęciu postępowania przygotowawczego. Zatem przepis art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej nie może być stosowany bez uzasadnionej przyczyny i bez powiązania z popełnionymi czynami, które są przedmiotem prowadzonego już postępowania przygotowawczego. W konsekwencji, wystąpienia organów KAS o te informacje nie mogą być kierowane bez przyczyny, co stanowi czynnik ograniczający potencjalną liczbę takich wystąpień. Ponadto należy podkreślić, że dane przekazywane przez banki organom KAS są chronione tajemnicą skarbową, którą regulują szczegółowo przepisy ustawy Ordynacja podatkowa.

Odnosząc się natomiast do informacji o zintensyfikowaniu stosowania przepisu art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej po wejściu w życie przepisów ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, wyjaśniam, że nie znajdują one potwierdzenia w liczbie wystąpień do banków o dane objęte tajemnicą bankową.

Należy wskazać, że w lipcu i sierpniu 2022 r. naczelnicy urzędów skarbowych prowadzili ponad 37 tys. postępowań przygotowawczych w sprawach karnych skarbowych i karnych, a skierowali łącznie jedynie 33 wystąpienia do banków na podstawie art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, co stanowi zaledwie 0,089 %. Potwierdza to zatem, że jest to uprawnieninie wykorzystywane przez naczelników urzędów skarbowych w wyjątkowych przypadkach.

Ponadto odnosząc się do Pana prośby o przekazanie informacji dotyczącej ponownej analizy brzmienia art. 48 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej zapewniam, że korzystanie przez organy KAS z uprawnienia wynikającego z tego przepisu podlega stałemu monitorowaniu. Niemniej jednak dokonanie odpowiedniej oceny funkcjonowania przepisu w praktyce wymaga dłuższej perspektywy czasowej jego stosowania, co w niniejszej sprawie jeszcze nie nastąpiło z uwagi na bardzo krótki okres obwiązywania zmienionego brzmienia art. 48 ustawy o KAS, które weszło w życie dopiero 1 lipca 2022 roku.

VII.501.41.2022