Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W 2025 r. świadectwa maturalne mają być w Polsce wydawane 8 lipca - tymczasem zamknięcie rekrutacji na studia w Danii następuje 5 lipca. Od dwóch lat ten problem jest przedmiotem interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich 
• Marcin Wiącek przedstawia sprawę parlamentarnemu ombudsmanowi Danii Nielsowi Fengerowi. Pyta go, czy osoby z innych państw też napotykały takie przeszkody i czy widzi możliwość działań, które mogłyby poprawić ich sytuację
• Biuro RPO zwraca się zaś do dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej dr. Roberta Zakrzewskiego w sprawie wcześniejszego wydawania świadectw maturalnych tym, którzy o to wystąpią - jak było w roku ubiegłym 
• Występuje ponadto do charge d'affaires ambasady RP w Kopenhadze Patryka Błaszczaka z pytaniem, czy widzi możliwość podjęcia działań, które mogłyby poprawić sytuację absolwentów i absolwentek polskich szkół
• AKTUALIZACJA 12.11.2024: CKE informuje, że brak jest możliwości wprowadzenia procedury wcześniejszego wydania świadectw osobom, które zgłoszą odpowiednio uzasadniony wniosek
• Podczas pracy nad harmonogramem na rok 2026 zostaną przeanalizowane wszelkie możliwości wyznaczenia terminów w sposób umożliwiający absolwentom aplikowanie m.in. na uczelnie w Danii - dodaje CKE

Problem był przedmiotem interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich w ostatnich dwóch latach. Wynikał on z takiego ustalenia terminu ogłaszania wyników egzaminu maturalnego oraz wydania zdającym świadectw, aneksów i informacji o wynikach, który utrudniał lub uniemożliwiał kandydatom i kandydatkom z Polski podjęcie studiów na uczelniach w Danii. Termin ten został obecnie ustalony na 8 lipca 2025 r., podczas gdy zamknięcie systemu rekrutacji w Danii następuje od wielu lat 5 lipca. 

Teraz Marcin Wiącek opisał problem Parlamentarnemu Ombudsmanowi Danii. Wskazał, że spodziewa się kolejnych skarg obywateli na początku przyszłego roku, kiedy maturzyści i maturzystki będą podejmować ostateczne decyzje w sprawie dalszej edukacji. 

W latach 2023 i 2024 RPO występował do polskich władz, apelując o zmiany. Podkreślał prawa wynikające z obywatelstwa Unii Europejskiej, w tym prawo do swobodnego przemieszczania się i osiedlania na terytorium państw członkowskich oraz prawo do kontynuowania nauki w dowolnym państwie członkowskim.

W odpowiedzi na wystąpienie z 6 lutego 2023 r. dyrektor CKE poinformował, że nie widzi możliwości zmiany harmonogramu, jednak CKE była gotowa wystawić osobom planującym studia za granicą stosowne zaświadczenia. Dyrektor CKE wyjaśnił, że przy opracowaniu harmonogramu uwzględnia się wiele czynników, wśród których nie ma terminów rekrutacji na zagranicznych uczelniach, gdyż są one różne. 

W zeszłym roku RPO zwracał się zarówno do Ministra Edukacji, jak i ponownie do dyrektora CKE. Komisje egzaminacyjne nie otrzymały informacji, że przyjęte rozwiązanie, tj. informacja o wyniku egzaminu maturalnego, wydana przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną na wniosek zdającego zamiast właściwego świadectwa, nie zostało uznane przez którąkolwiek uczelnię zagraniczną. 

Z informacji dostępnych RPO wynika jednak, że aplikowanie na studia w Danii wymagało od polskich kandydatów podejmowania nadzwyczajnych działań (np. prowadzenia korespondencji z wybraną uczelnią, korzystania z usług tłumacza w bardzo krótkim czasie między otrzymaniem zaświadczenia a zamknięciem systemu rekrutacyjnego w Danii). Nie ulega wątpliwości, że wiązało się to z dużą niepewnością i stresem. Można założyć, że również w przyszłym roku maturzyści i maturzystki zostaną zaskoczeni faktem, że realizacja planów związanych ze studiami w Danii napotyka przeszkody formalne.

Podczas rekrutacji uczelnie w Danii przewidują wyjątki dla kandydatów z dyplomem matury IB lub EB, które w 2024 r. były wydawane 8 lipca. Niektóre uczelnie podają także datę 8 lipca jako termin dosłania dodatkowych dokumentów. Pomimo ułatwień, które są oferowane przez duńskie uczelnie, kandydaci z Polski mogą odczuwać niepokój wynikający z konieczności dostosowania się do skomplikowanych i nie zawsze jasnych procedur. 

Dlatego Marcin Wiącek prosi Ombudsmana o informację, czy znana mu jest ta sytuacja. Zwraca sie również o informację, czy osoby z innych państw również napotykały podobne przeszkody i czy Niels Fenger dostrzega możliwość podjęcia jakichkolwiek działań, które mogłyby poprawić ich sytuację.

Z kolei dyrektor Zespołu Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego BRPO Adam Krzywoń przedstawił  problem dyrektorowi CKE dr. Robertowi Zakrzewskiemu, prosząc go zarazem o zapoznanie się z korespondencją w sprawie.

Jeżeli CKE nie ma możliwości zmiany ustalonego już terminu 8 lipca 2025 r., jako rozwiązanie proponuje się ustalenie procedury wcześniejszego wydania świadectw osobom, które zgłoszą odpowiednio uzasadniony wniosek. W ubiegłym roku osoby biorące w rekrutacji na studia w Danii otrzymywały od OKE zaświadczenia o uzyskanych wynikach maturalnych przed 5 lipca, zatem wydaje się to wykonalne.

Adam Krzywoń zwraca się do Dyrektora CKE o rozważenie takiego rozwiązania i o stanowisko.

Odpowiedź dr. hab. Roberta Zakrzewskiego, dyrektora CKE

Jak wyjaśniała Centralna Komisja Egzaminacyjna, przepisy nie przewidują możliwości zmiany terminów ustalonych w komunikacie dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z 20 sierpnia 2024 r. w sprawie harmonogramu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty oraz egzaminu maturalnego w roku 2025.

Zaproponowane w Państwa piśmie z 20.09.2014 r. rozwiązanie polegające na ustaleniu procedury wcześniejszego wydawania świadectw na uzasadniony wniosek (m.in. dla absolwentów aplikujących na uczelnie w Danii) zostało skonsultowane z dyrektorami ośmiu okręgowych komisji egzaminacyjnych, którzy odpowiadają m.in. za przeprowadzenie egzaminów ogólnych, koordynację procesu oceniania, ogłaszania wyników i wydawania świadectw. Z opinii uzyskanych od dyrektorów wynika, że brak jest możliwości wprowadzenia zaproponowanego w Państwa piśmie rozwiązania.

Dyrektorzy zasygnalizowali problemy organizacyjne (brak możliwości oceny i realizacji wniosków w wymagającym zaangażowania wszystkich zasobów okresie ustalania wyników), a także ograniczenia formalnoprawne, kwestia równego traktowania zdających oraz kwestia daty wydania świadectwa, która powinna być taka sama dla wszystkich zdających. Dodatkowo dyrektorzy podkreślili, że zaświadczenia o wynikach są wydawane przez okręgowe komisje egzaminacyjne zarówno w języku polskim, jak i języku angielskim.

Mając na względzie powagę i znaczenie problemu podczas pracy nad harmonogramem na rok 2026 zostaną przeanalizowane wszelkie możliwości wyznaczenia terminów w sposób umożliwiający absolwentom aplikowanie m.in. na uczelnie w Danii.

VII.7031.21.2023