Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Mimo zapowiedzi resortu sprawiedliwości nadal nie jest uregulowana działalność tzw. kancelarii odszkodowawczych, na którą wpływają liczne skargi do RPO
• Brak kompleksowej regulacji pozbawia osoby korzystające z takich usług odpowiedniej ochrony prawnej
• Kancelarie pobierają zbyt wygórowane wynagrodzenia, jest też ryzyko nieotrzymania środków przez klienta bądź otrzymania ich z opóźnieniem, gdy wypłacone odszkodowanie trafia najpierw na konto firmy
• Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek zwraca się w tej sprawie do ministra sprawiedliwości Adama Bodnara 

RPO zwraca uwagę na problem rynku usług świadczonych przez podmioty, które w imieniu poszkodowanych obywateli dochodzą roszczeń o odszkodowanie.

7 listopada 2022 r. RPO wystąpił do ówczesnego Ministra Sprawiedliwości, sygnalizując zaniepokojenie napływem skarg do BRPO na działalność tzw. kancelarii odszkodowawczych.  Wskazał na takie problemy jak: pobieranie przez kancelarie zbyt wygórowanego wynagrodzenia, ważność umowy poszkodowanego z kancelarią, gdy jego stan uniemożliwiał mu świadome podjęcie takiej decyzji, a także ryzyko nieotrzymania środków przez klienta kancelarii bądź otrzymania ich z opóźnieniem,  gdy wypłacone odszkodowanie trafi najpierw na konto firmy odszkodowawczej.  

Rzecznik pytał o informację nt. prac legislacyjnych w sprawie. Z odpowiedzi MS wynikało, że opracowywany jest projekt ustawy w celu uregulowania tej kwestii (roboczy tytuł: „O świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę wynikającą z czynu niedozwolonego”). Został on skierowany do Zespołu ds. Programowania Prac Rządu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w celu uzyskania wpisu w Wykazie Prac Legislacyjnych Rady Ministrów.

Od kilku lat podejmowane są próby uregulowania rynku tych usług, ukierunkowane na polepszenie sytuacji. Przykładem jest projekt ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynu niedozwolonego z 2018 r. Wprowadzał on instrumenty prawne dla ochrony osób korzystających z kancelarii odszkodowawczych. Niemniej jednak, rozwiązania prawne w proponowanym kształcie nie zostały wprowadzone w życie.

Także Naczelna Rada Adwokacka podejmowała działania w tym zakresie. 1 września 2022 r. złożyła do Senatu RP petycję ws. przyjęcia ustawy o szczególnych zasadach prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na świadczeniu pomocy prawnej.  Złożyła też senackiej komisji zmodyfikowany projekt ustawy o szczególnych zasadach świadczenia pomocy prawnej za wynagrodzeniem. Projekty zawierały propozycję uregulowania m.in. tej problematyki.

Według „Planu działań Ministerstwa Sprawiedliwości na rok 2024”, wśród planowanych w 2024 r. zadań wskazano kontynuację prac nad projektem ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę wynikającą z czynu niedozwolonego. Podkreślono, że resort dostrzega pilną potrzebę wprowadzenia przepisów, które zapewniłyby większą ochronę konsumentów i poprawiłyby transparentność na tym rynku.

Kwestia pozostaje aktualna i wymaga zdecydowanych działań. Działalność tych firm niejednokrotnie uderza w osoby wymagające wsparcia i szczególnej ochrony oraz  natychmiastowej pomocy w postaci środków na leczenie, rehabilitację w związku z uszczerbkiem na zdrowiu czy niepełnosprawnością.

RPO prosi min. Adama Bodnara o informację, czy MS prowadzi prace nad projektem ustawy regulującym te problematykę w celu zabezpieczenia interesów i zwiększenia ochrony osób korzystających z usług tych podmiotów. Jeśli prace takie są prowadzone, prosi o wskazanie, na jakim są etapie.

V.7108.28.2025