Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Dostępne wybory to również dostępne lokale wyborcze. Takie, które umożliwiają osobom z niepełnosprawnościami osobiste i tajne oddanie głosu.

Dostępność lokali wyborczych to jeden z najważniejszych postulatów podpisanego w czerwcu 2023 r. przez RPO i organizacje społeczne apelu Wybory Dostępne dla Wszystkich! W dokumencie przypomniano, że:

Władze lokalne mają obowiązek:

• przygotować lokale obwodowych komisji wyborczych dostosowane do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami zgodnie z kryteriami wskazanymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i odpowiednio wcześnie skontrolować ich dostępność, poinformować o lokalizacjach dostosowanych lokali;
• zapewnić dostępność nakładek do głosowania w alfabecie Braille’a.

Władze lokalne mogą również:

• likwidować bariery w bezpośredniej okolicy lokali wyborczych - upewnić się, że nie będzie prac remontowych, dopilnować, by w dniu głosowania była otwarta szeroka brama itp.
• zadbać o dostępność pozostałych lokali wyborczych (innych niż te, które gminy wskazały jako dostępne dla osób z niepełnosprawnościami);
• zadbać o sprawną i godną obsługę osób z niepełnosprawnościami podczas głosowania.

Administracja wyborcza powinna podczas szkoleń członkiń i członków obwodowych komisji wyborczych: 

• uwzględniać szerzej tematykę potrzeb wyborców z różnymi niepełnosprawnościami;
• wskazać właściwe sposoby komunikowania się z osobami z niepełnosprawnościami, które przyjdą na głosowanie;
• zwrócić szczególną uwagę na warunki, jakie musi spełniać lokal dostosowany do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami;
• informować o tym, w jaki sposób kontrolować dostosowanie lokalu wyborczego do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami;
• informować o tym, jak podjąć skuteczną interwencję w razie stwierdzenia niedostosowania.
• Społeczni obserwatorzy wyborów oraz mężowie zaufania powinni zwracać uwagę na kwestię dostępności lokali wyborczych.

Kontrole lokali wyborczych przez pracowników BRPO

W trakcie wyborów do Parlamentu Europejskiego podobnie jak w poprzednich latach pracownicy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich będą losowo kontrolować wybrane lokale wyborcze oznaczone jako dostosowane do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami. Kontrolujący będą sprawdzać spełnienie wymogów dostępności, w tym przede wszystkim wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 r. w sprawie lokali obwodowych komisji wyborczych dostosowanych do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami.

Jak Ty możesz zadbać o dostępność lokalu wyborczego?

1. Sprawdź:
   • kto w Twojej gminie odpowiada za przygotowanie i przeprowadzenie wyborów. Najczęściej jest to sekretarz gminy. 
   • które lokale wyborcze są wskazane jako dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Znajdziesz je w zakładce wyszukiwarki obwodów. W rubryce oznaczonej ikoną osoby na wózku są informacje – tak (dostępny) lub nie (niedostępny).
2. Przekaż informację, że chcesz monitorować dostępność lokali wyborczych, osobiście lub mailem osobom odpowiedzialnym w gminie i osobom zarządzającym instytucjami, w których są dostępne lokale. Prześlij im Arkusz kontroli lokali jako materiał, który pomoże przygotować lokal tak, aby spełniał wymogi dostępności. 
3. Sprawdź kilka dni przed wyborami, czy lokal spełnia podstawowe warunki dostępności – np. jest na parterze lub ma windę, podjazd, otoczenie nie ma barier, jest miejsce parkingowe dla osób z niepełnosprawnością.
4. Dowiedz się w piątek przed wyborami, w jakich godzinach w sobotę (6 kwietnia) obwodowa komisja wyborcza będzie wizytowała lokal. W tych godzinach możesz wejść do lokalu, spotkać się z członkami komisji i sprawdzić, czy lokal spełnia wymogi dostępności. Zwróć uwagę na to, co warto jeszcze zmienić.
5. Oceń dostępność lokalu, w którym głosujesz w dniu głosowania. Do tego posłuży Ci Arkusz kontroli lokali wyborczych. Możesz go wypełnić wpisując dane do wydrukowanego Arkusza lub online za pomocą linku.
6. Prześlij kopię Arkusza do osób, z którymi kontaktowałaś/eś się wcześniej w swojej gminie.
7. Prześlij wypełniony Arkusz kontroli do Biura RPO na adres CPS@brpo.gov.pl. Jeśli wypełniasz Arkusz online, to zapisze się on w bazie Biura RPO automatycznie, a Ty otrzymasz potwierdzenie. Dane w nim zawarte będą wykorzystane w raporcie BRPO podsumowującym ocenę dostępności lokali wyborczych w wyborach 7 kwietnia.

Oceń dostosowanie lokalu wyborczego do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami

Dostępność lokalu wyborczego może ocenić każdy obywatel. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich udostępnia wszystkim osobom biorącym udział w wyborach interaktywny formularz, w którym można ocenić dostosowanie lokalu wyborczego do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Zachęcamy wszystkich do podzielenia się swoimi doświadczeniami: Formularz internetowy dostępności lokali wyborczych dla osób z niepełnosprawnościami.

Wybory są świętem demokracji. Osoby z niepełnosprawnościami chcą i mają prawo w nich uczestniczyć na równi z innymi.