Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Nadal nie wiadomo, czy idea psychiatrii środowiskowej realizowana w programie pilotażowym przez centra zdrowia psychicznego będzie kontynuowana i na jakich zasadach
• Biuro RPO wystąpiło o informacje w tym zakresie do Ministerstwa Zdrowia
• Resort odpisał, że za kluczowe uważa utrzymanie i rozwój idei psychiatrii środowiskowej oraz zapewnienie pacjentom kompleksowej opieki udzielanej w centrach zdrowia psychicznego 

Rzecznik Praw Obywatelskich od dłuższego czasu otrzymuje liczne sygnały zarówno od zaniepokojonych pacjentów, jak i środowisk lekarskich co do przyszłości psychiatrii środowiskowej. W zasadzie wszyscy zwracający się są zgodni, że dla dobra pacjentów konieczne jest kontynuowanie psychiatrii środowiskowej w formie centrów zdrowia psychicznego. Ta przetestowana już forma zapewnia i gwarantuje szybki i skuteczny dostęp do opieki psychologiczno-psychiatrycznej dla osób w kryzysie psychicznym.

Tymczasem, na dwa miesiące przed końcem programu pilotażowego, nadal nie ma informacji, czy idea psychiatrii środowiskowej realizowana w programie pilotażowym przez centra zdrowia psychicznego będzie kontynuowana i na jakich zasadach.

Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski spytał dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego MZ Dagmarę Korbasińską-Chwedczuk o przebieg prac w tym zakresie. Prosi o informację, czy nadal realne jest zakończenie programu pilotażowego w terminie określonym w rozporządzeniu MZ z  27 kwietnia 2018 r. w sprawie programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego.

Odpowiedź Kuby Sękowskiego, zastępcy Dyrektora Departamentu Zdrowia Publicznego MZ

Na wstępie Departament uprzejmie informuje, że w dniu 7 maja 2025 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12397503). Celem nowelizacji rozporządzenia jest przygotowanie mechanizmu rozliczenia ostatniego okresu rozliczeniowego, który umożliwi zakończenie programu pilotażowego w sposób bezpieczny dla funkcjonowania świadczeniodawców przy jednoczesnym zapewnieniem ciągłości udzielania świadczeń opieki zdrowotnej świadczeniobiorcom. Do projektu można zgłaszać uwagi w terminie do 17 maja 2025 r.

W ocenie Ministerstwa Zdrowia priorytetowym zadaniem powinno być dążenie do wyrównywania dostępu do świadczeń zdrowotnych, zwłaszcza w tak priorytetowych obszarach jak zdrowie psychiczne. 

Zakończenie programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego jest etapem niezbędnym dla wprowadzenia nowoczesnej, opartej o model środowiskowy opieki psychiatrycznej na terenie całego kraju. Włączenie tego modelu do systemu wiąże się z ustaleniem wielu technicznych kwestii.

Ministerstwo Zdrowia od początku roku prowadzi szeroko zakrojony dialog z przedstawicielami środowiska psychiatrycznego zrzeszonymi w ramach Rady do spraw Zdrowia Psychicznego (ustawowy organ doradczy Ministra Zdrowia) w zakresie zakończenia pilotażu i wdrożenia wypracowanych rozwiązań na terenie całego kraju. W ramach Rady do spraw Zdrowia Psychicznego trwają dyskusje w zakresie dalszych działań reformy, podczas których prezentowane są rekomendacje dotyczące wdrożenia wypracowanych rozwiązań do całości systemu, uwzględniające propozycję koszyka świadczeń gwarantowanych dla centrów zdrowia psychicznego dla dorosłych oraz wskaźników jakościowych i modelu ewaluacji.

Mając na względzie powyższe, Departament informuje, iż w dniu 4 grudnia 2024 r. zarządzeniem Ministra Zdrowia został powołany Zespół do spraw zmiany systemowych w centrach zdrowia psychicznego (organ pomocniczy ministra właściwego do spraw zdrowia), którego celem jest przygotowywanie propozycji rozwiązań w zakresie systemu ochrony zdrowia psychicznego, przy udziale przedstawicieli środowiska psychiatrycznego, przedstawicieli Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Ministerstwa Zdrowia. Prace Zespołu rozpoczęto w dniu 12 grudnia 2024 r. 

Do zadań Zespołu należą:

• analiza potrzeb w zakresie systemu ochrony zdrowia psychicznego;
• przygotowywanie propozycji rozwiązań w zakresie systemu ochrony zdrowia psychicznego, z uwzględnieniem sposobu organizacji i finansowania centrów zdrowia psychicznego po zakończeniu programu pilotażowego prowadzonego na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 27 kwietnia 2018 r. w sprawie programu pilotażowego w centrach zdrowia psychicznego;
• opracowanie strategii wdrożenia zaproponowanych przez Zespół rozwiązań;
• sporządzenie raportu końcowego zawierającego wyniki prac Zespołu oraz przedłożenie go ministrowi właściwemu do spraw zdrowia.

Aktualnie celem Ministerstwa Zdrowia jest przygotowanie odpowiednich projektów legislacyjnych, które umożliwią właściwe zaimplementowanie testowanych w pilotażu rozwiązań do całości systemu ochrony zdrowia psychicznego, aby rozszerzyć dostęp do opieki udzielanej w centrach zdrowia psychicznego.

Podkreślenia wymaga, iż dla Ministerstwa Zdrowia kluczowym jest utrzymanie i rozwój idei psychiatrii środowiskowej oraz zapewnienie pacjentom kompleksowej opieki udzielanej w centrach zdrowia psychicznego.

V.7016.43.2025