Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Po wypełnieniu wniosku na stronie internetowej Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej młody podatnik ma do zapłacenia 100 tys. zł 
• Niekorzystny sposób opodatkowania został mu niejako narzucony automatycznie przez system - o czym skarżący nie wiedział
• Skarży się on, że automatyczne przypisywanie przez system rozliczenia na zasadach ogólnych, bez informowania o tym, jest swoistą pułapką dla ludzi niedoświadczonych, którzy zaczynają działalność gospodarczą

Dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich Piotr Mierzejewski występuje w  tej sprawie do dyrektora Departamentu Podatków Dochodowych Ministerstwa Finansów Jarosława Szatańskiego.  

Do Biura RPO wpłynęła skarga dotycząca błędu systemu w zakresie wyboru formy opodatkowania przez osobę podejmującą działalność gospodarczą.

Skarżący złożył wniosek za pośrednictwem strony internetowej Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, wypełniając każdą wymaganą pozycję, w tym dotyczącą formy opodatkowania. Z racji wieku (20 lat) i braku doświadczenia nie sprawdził, czy urząd przyjął wniosek odpowiadający treściom przez niego zadeklarowanym.

W czasie prowadzenia działalności gospodarczej skarżący dokonywał w wymaganym terminie wpłat zaliczek na zryczałtowany podatek dochodowy. Jednakże pod koniec 2023 r. okazało się, że system błędnie przetworzył wprowadzone przez niego dane w zakresie wyboru formy opodatkowania. Sposób opodatkowania został mu niejako narzucony automatycznie przez system - o czym skarżący nie wiedział.

Dlatego automatyczne przypisanie przez system rozliczenia na zasadach ogólnych bez poinformowania o tym przez system CEiDG jest - w ocenie skarżącego - swoistą pułapką dla niedoświadczonych ludzi, chcących wkroczyć w życie z pierwszą działalnością gospodarczą.

Z uwagi na błędnie przetworzony wniosek na chwilę obecną skarżący jest zobowiązany do wpłaty do urzędu skarbowego kwoty ok. 100 tys. zł. - co przekracza jego możliwości finansowe. Skarżący jest bowiem studentem, a zarobioną w ciągu 6 miesięcy kwotę przeznaczył na opłacenie akademika oraz kosztów kolejnych lat studiów. Skarżącemu trudno wyobrazić sobie dalszą edukację z ciężarem takiego długu.

Z informacji skarżącego wynika, że wiele osób zostało w ten sposób "oszukanych" przez system poprzez narzucanie podatnikom mniej korzystnej formy opodatkowania.

Skarżący zwrócił uwagę na doniesienia medialne, z których wynika, że jego przypadek nie jest odosobniony. Jak donosi portal Prawo.pl przedsiębiorcy z początkiem 2022 r., czyli po wejściu w życiu Polskiego Ładu, zdecydowali się zmienić formę opodatkowania firm. Wielu zdecydowało się na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ze względu na niską stawkę podatku oraz określoną kwotowo składkę zdrowotną. Po kilku miesiącach otrzymywali jednak informacje, że wybór dokonany za pośrednictwem CEIDG był nieskuteczny. W tej sytuacji urzędy skarbowe żądały od nich dopłaty podatku według skali (stawki 12 i 32 proc.). Musieli też dopłacać składkę zdrowotną (9 proc. dochodu).

Urzędnicy argumentowali, że termin nie podlega przywróceniu, a błąd powstał po stronie przedsiębiorców, nie systemu CEIDG. Przedsiębiorcom trudno było bowiem udowodnić, że wybrali inną formę opodatkowania, a forma przypisana im przez CEIDG to wynik problemów technicznych wynikających z przeciążenia systemu.

Z informacji Prawo.pl wynikało, że Ministerstwo planowało skierować do dyrektorów Izb Administracji Skarbowych pisma, z których wynikałoby, że w przypadku uprawdopodobnienia przez podatnika, iż dokonał złożenia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania - organy podatkowe rozstrzygałyby takie sprawy na korzyść podatnika.

Skarżący napisał do Urzędu Skarbowego o rozstrzygnięcie sprawy na jego korzyść. Jednak urząd nie uwzględnił wniosku i nakazał uregulowanie płatności według wskazanej przez system formy opodatkowania.

Skarżący wskazał, że niektóre urzędy skarbowe (np. we Wrocławiu, Szczecinie) rozstrzygały identyczne sytuacje na korzyść podatnika, inne natomiast nie. Skarżący nie rozumie zatem dlaczego organy podatkowe - w podobnych stanach faktycznych - traktują odmiennie podatników.

V.511.113.2024