Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zdarza się, że osoby przyjmowane do aresztu są zmuszone przez dłuższy czas korzystać wyłącznie z bielizny i odzieży, którą miały w dniu zatrzymania
• Narusza to przepisy oraz międzynarodowe standardy ochrony praw człowieka, może rodzić poczucie naruszenia godności osobistej i upokorzenia
• Dysponowanie jednym kompletem bielizny lub odzieżą nieodpowiednią do pory roku może stanowić niehumanitarne traktowanie
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Wojciech Brzozowski przedstawia rekomendacje w tej sprawie dyrektor generalnej Służby Więziennej płk Renacie Niziołek 

Z analiz spraw rozpatrywanych w BRPO wynika, że osoby przyjmowane do aresztu często nie mają możliwości zadbać o czystość i schludny wygląd. Zdarza się, że są zmuszone korzystać nawet przez kilka tygodni wyłącznie z bielizny i odzieży, którą miały w dniu zatrzymania. Osoby te nie są bowiem od razu informowane, że mogą prosić o wydanie z magazynu brakujących im składników bielizny i odzieży.

Zgodnie z przepisami aresztowany może korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia, chyba że zakłóca to porządek lub sprzeciwiają się temu względy bezpieczeństwa lub sanitarne. Gdy te części garderoby ulegną w trakcie pobytu zniszczeniu lub są nieodpowiednie dla pory roku, osoba taka korzysta z odzieży, bielizny i obuwia według norm dla skazanych – na podstawie zgłaszanych potrzeb. Należy dążyć do tego, by o takiej możliwości dana osoba była informowana już przy przyjmowaniu do aresztu. 

Aresztowany może – za zgodą dyrektora aresztu – dostawać paczki z odzieżą, bielizną, środkami higieny itp. Odpowiedź na te prośby może jednak zostać udzielona nawet po 30 dniach. 

ZRPO wskazuje, że:

1. przyjęcie osoby do aresztu powinno wiązać się z oceną stanu i liczby sztuk odzieży,
2. powinno się weryfikować, czy posiadana odzież i bielizna zapewnia możliwość utrzymania właściwej higieny osobistej i schludnego wyglądu oraz czy jest odpowiednia do pory roku,
3. niezbędne jest wprowadzenie obowiązku przekazywania aresztowanym w dniu przyjęcia informacji dotyczących:

• możliwości wystąpienia o wydanie odzieży i bielizny skarbowej, gdy odzież i bielizna są niewystarczające lub nieodpowiednie ze względu na porę roku;
•  możliwości otrzymania – po uzyskaniu zgody dyrektora jednostki – paczki z niezbędną odzieżą, bielizną, obuwiem; takie wnioski powinny być rozpatrywane bez zbędnej zwłoki.

W trosce o ochronę godności tymczasowo aresztowanych oraz zapewnienie im warunków zgodnych z obowiązującymi standardami higieny i zasadami humanitarnego traktowania, konieczne jest ujednolicenie praktyki we wszystkich aresztach śledczych. ZRPO Wojciech Brzozowski zwraca się w związku z tym do DGSW o rozważenie wdrożenia powyższych rekomendacji. 

IX.517.269.2025