Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje stosowanie ustawy o petycjach, starając się zidentyfikować m.in. praktyczne bariery w korzystaniu z tego mechanizmu przez uprawnione podmioty. Bardzo ważne w tym zakresie są wszelkie sygnały napływające od obywateli.

Do Rzecznika zwrócił się z prośbą o pomoc obywatel, który złożył w Senacie RP petycję. Postulował w niej, aby Senat RP wystąpił z inicjatywą zmiany dwóch przepisów Konstytucji RP. Jak jednak relacjonował Rzecznikowi, „w odpowiedzi na moją petycję Kancelaria Senatu RP poinformowała mnie, że nie może uznać mojej prośby za petycję”. W korespondencji z obywatelem, Kancelaria Senatu RP stała na stanowisku, że petycja nie może dotyczyć zmiany Konstytucji RP. Jak podkreślono: „[…] informujemy, że Senat musi podejmować działania w oparciu o obowiązujące prawo, a zaproponowana przez Pana zmiana […] ustawy zasadniczej za pomocą instytucji petycji nie jest możliwa”. W związku z powyższym Senat RP nie podjął działań przewidzianych przez ustawę o petycjach, w tym zmierzających do jej merytorycznego rozpatrzenia.

Sprawa była analizowana w Zespole Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich, ze szczególnym uwzględnieniem ustawy o petycjach, a także dotychczasowej praktyki rozpatrywania petycji (VII.604.7.2017). Rzecznik Praw Obywatelskich uznał za zasadne zwrócenie się do Szefa Kancelarii Senatu RP z wystąpieniem zawierającym m.in. przedstawiony przez obywatela opis sprawy i zarzuty wobec działania Senatu RP dotyczących petycji.

W ubiegłym tygodniu, do Rzecznika Praw Obywatelskich dotarło pismo z Kancelarii Senatu RP, w którym  stwierdzono: „w odpowiedzi na pismo […] uprzejmie wyjaśniam, że po wnikliwej analizie działań podjętych przez Kancelarię Senatu w sprawie petycji […] dotyczącej zmiany Konstytucji RP, oraz po zweryfikowaniu dotychczasowej praktyki obsługi petycji składanych do Senatu, wypracowane zostały nowe zasady postępowania modyfikujące wcześniej zastosowane działania […] podjęta została decyzja o nadaniu biegu petycji w celu jej merytorycznego rozpatrzenia […] Dziękuję za zauważenie ograniczenia w korzystaniu z prawa do rozpatrywania petycji, sytuacja ta stała się podstawą do zmodyfikowania stanowiska w postępowaniu petycyjnym”.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęło w ostatnich miesiącach szereg sygnałów od obywateli dotyczących różnych aspektów funkcjonowania ustawy o petycjach. Kwestie te były poruszane również na m.in. organizowanej przez Rzecznika Praw Obywatelskich wraz z Instytutem Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk konferencji pt.: „Powszechne środki ochrony prawnej <petycje, wnioski, skargi> w prawie administracyjnym jako instrumenty ochrony praw obywatelskich”, (Warszawa, dnia 29 listopada 2016 roku). W lipcu 2017 roku planowane jest wydanie publikacji z ustaleniami konferencji, w tym rozbudowanymi analizami prawnymi.