Biuletyn Informacji Publicznej RPO

- Chyba za dobrze nam wyszło, bo teraz zmagamy się z niespójnymi przepisami. Miejsc dziennej opieki nad małymi dziećmi jest w Polsce ciągle bardzo mało, w powiecie limanowskim działamy tylko my - usłyszeliśmy w Słopnicach. Organizatorki opieki nad dziećmi i osobami starszymi we wsi prosiły Adama Bodnara o wsparcie i przekazywanie informacji poszczególnym resortom, by te lepiej rozumiały potrzeby lokalnych organizacji świadczących usługi na rzecz społeczności i lepiej koordynowały swoje działania.

Równouprawnienie i prawa kobiet są dla Rzecznika bardzo ważne – ustawa o równym traktowaniu (Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania) nakłada na niego wprost obowiązek zajmowania się tego typu sprawami.

I w tym przypadku rolą RPO jest nie tylko znajdowanie problemów – ale i rozwiązań wartych promowania.

Spółdzielnia „Okno na Świat” powstała w lutym 2014 r. Została założona przez Fundację KTO Kultura – Troska – Otwartość w Słopnicach www.fundacjakto.pl i Gminę Słopnice www.slopnice.pl

Dziś w spółdzielni pracuje 9 kobiet.

1. Spółdzielnia socjalna jest pracodawcą dla kobiet z lokalnej społeczności, która umożliwia godzenie życia zawodowego i rodzinnego – elastyczne godziny pracy, wymiar czasu pracy dostosowany do potrzeb kobiet (większość kobiet pracuje w niepełnym wymiarze etatu z uwagi na obowiązki domowe i pomimo propozycji spółdzielni nie zdecydowała się przyjąć pełnego wymiaru etatu).
   Na szczególną sytuację kobiet wpływa między innymi sposób funkcjonowaniu wielu słopnickich rodzin (mężczyzna/ojciec wyjeżdża za granicę do pracy, kobieta zajmuje się domem i dziećmi).  W tej sytuacji wszystkie prace domowe spadają na  barki kobiet, nie mogą one liczyć na pomoc mężczyzn, przez co trudniej im podejmować pracę płatną, zwłaszcza poza rodzinną miejscowością. W samej zaś wsi Słopnice nie ma firmy, które potrzebowałyby pracy kobiet - dominują firmy budowlane i transportowe, które większość zleceń mają poza miejscowością.
2. Aby mieszkanki Słopnic miały więcej czasu, spółdzielnia wyszła z ofertą opieki nad dziećmi do lat 3 (opiekun/ka dzienny/a) – to pierwsza i jedyna taka forma opieki w powiecie limanowskim. Jest to forma opieki tańsza od żłobka czy klubu dziecięcego, ale dotychczas nikt nie pomyślał nawet, aby oferować usługi w zakresie opieki nad tak małymi dziećmi, uważając, że to tradycyjna rola kobiet, które „przecież i tak siedzą w domu”. Ponieważ dzięki Spółdzielni ludzie zaczęli poszukiwać usług opiekuna dziennego, siedem kobiet ze Słopnic zdobyło kwalifikacje w tym zawodzie. A w czerwcu 2016 r. z tej formy opieki korzystało we wsi trzynaścioro dzieci.
   Spółdzielnia przyjęła innowacyjne na skalę lokalną rozwiązania w zakresie wykorzystania sprzętu do organizacji opieki nad dziećmi do lat 3 (jedyny taki sprzęt w powiecie limanowskim, i drugi w całej Polsce w momencie jego zakupu przez spółdzielnię w 2014 r.) podnoszącego bezpieczeństwo dzieci, którymi opiekuje się opiekun dzienny. Wózek spacerowy sześcioosobowy, umożliwiający bezpieczny wyjazd na spacer jednocześnie dla sześciorga dzieci obsługiwany przez jedną osobę.
   Dzięki temu przedsięwzięciu mieszkanki Słopnic mogą szybciej wracać do pracy zawodowej po urlopie macierzyńskim i wychowawczym, i nie wypadają na wiele lat/trwale z rynku pracy (np. pracownice spółdzielni, po urodzeniu dziecka mogą powrócić do pracy w punkcie opieki dziennej wraz ze swoim dzieckiem oraz mają możliwość uzyskania zniżki w opłacie). Od początku powstania spółdzielni (luty 2014) już 3 pracownice urodziły dzieci.
   Co więcej, opiekunki dzienne pracują legalnie, dokumentując swoją historię zawodową oraz składkową w ZUS.
3. Spółdzielnia wspiera i współpracuje w realizacji innych programów, organizując m.in. obsługę biurową projektów aktywizacji zawodowej (Młodzi niepełnosprawni – wzór aktywności zawodowej, Akademia aktywności) stwarzając lokalnej społeczności warunki i szansę na aktywność zawodową i społeczną. Współpracuje także z PUP w Limanowej w aktywizacji zawodowej kobiet oferując miejsca stażowe z gwarancją zatrudnienia po stażu. Aktualnie staż odbywa 1 osoba niepełnosprawna.
4. Panie zatrudnione w spółdzielni angażują się także w realizację akcji pomocowych na rzecz innych kobiet np. dwie z nich wraz z innymi mieszkankami Słopnic utworzyły grupę nieformalną i uzyskały dofinansowanie na realizację projektu pt. „Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z ternu gminy Słopnice”. Od maja do października 2016 odbywają się zajęcia wczesnego wspomagania rozwoju dla dziesięciorga dzieci, i pogadanki dla rodziców (w pomieszczeniach spółdzielni pustych od godz. 16.30).
   Panie z grupy nieformalnej ze spółdzielni stworzyły formę wsparcia dla dzieci z opóźnieniem w rozwoju (czegoś takiego w gminie nie było). Pomoc jest dla rodziców bezpłatna. Spółdzielnia udostępnia lokal i sprzęty. Zajęcia dla dzieci prowadzą rehabilitantki.
5. Spółdzielnia oferuje także inne ważne, a deficytowe usługi: usługi opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi. Problem jest taki, że w przypadku takich usług trudno o wsparcie systemowe, a rodziny nie są w stanie płacić 15 zł za godzinę legalnego zatrudnienia opiekuna (to wycena po kosztach wg najniższego wynagrodzenia wraz z ZUS). Problemem jest to, że opiekun musi sam płacić za dojazdy, co na wsi jest problemem, bo dojeżdżać trzeba często i daleko. Ale kiedy usłyszał o tym obecny na spotkaniu z Adamem Bodnarem wójt Słopnic pan Adam Sołtys, powiedział, że ten problem da się być może rozwiązać w ramach gminy.
   Mimo trudności spółdzielnia rozwija jednak ten segment usług uznając ich ważny społecznie charakter, kształci otoczenie w tym obszarze, budując świadomość i edukując w zakresie organizacji opieki nad osobą zależną. 
   Spółdzielnia ma też dyżury telefoniczne monitorujące stan seniorów pozostających w domu bez opieki w ciągu dnia (w ramach programu pilotażowego) oraz szkoli członków rodzin/opiekunów osób obłożnie chorych.

Nagrody i wyróżnienia

• Spółdzielnia została wyróżniona w konkursie Małopolski Lider Przedsiębiorczości Społecznej 2015 roku ogłaszanym przez Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Krakowie w kategorii Debiut Roku za przygotowanie oferty odpowiadającej na potrzeby lokalnej społeczności.
• Spółdzielnia uzyskała tytuł Małopolski Pracodawca Przyjazny Rodzinie 2015 w kategorii podmiotu zatrudniającego do 25 pracowników. Z uwagi na szczególnie trudną sytuację kobiet w powiecie (limanowskim) na lokalnym rynku pracy i szczególną sytuację demograficzną Słopnic (gmina Słopnice w 2012 r. osiągnęła najwyższy w Małopolsce przyrost naturalny, nadal jest on na wysokim poziomie) powstanie spółdzielni socjalnej „Okno Na Świat” było odpowiedzią na sytuację społeczno-zawodową kobiet w gminie Słopnice.