Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Sędzia z niepełnosprawnością powinien mieć prawo do obniżenia obowiązującego go wymiaru zadań, tak jak inne osoby z niepełnosprawnościami - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich
• Według RPO inne stanowisko prowadzi do nieuzasadnionego konstytucyjnie gorszego traktowania sędziów wobec pozostałych osób z niepełnosprawnościami
• Tymczasem Ministerstwo Sprawiedliwości - w przeciwieństwie do resortu rodziny, pracy i polityki społecznej - nie widzi możliwości żądania przez sędziów z niepełnosprawnościami obniżania wymiaru zadań

Adam Bodnar wystąpił do Ministra Sprawiedliwości w sprawie umożliwienia sędziom z niepełnosprawnościami obniżenia wymiaru zadań w związku z obniżoną normą czasu pracy. Rozbieżne stanowiska dwóch resortów w tej sprawie ujawniły się w związku ze skargą badaną w Biurze RPO.

Art. 15 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych stanowi, że czas pracy osoby z niepełnosprawnością nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby mającej znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.  Ponadto osoby z niepełnosprawnością nie można zatrudniać w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Resort sprawiedliwości nie widzi podstaw do możliwości stosowania wobec sędziów z orzeczonym stopniem niepełnosprawności szczególnych uprawnień wynikających z tego artykułu ustawy. Pismo w tej sprawie z 12 kwietnia 2018 r. Departament Kadr i Organizacji Sądów Powszechnych i Wojskowych MS przesłał do wiadomości wszystkich sędziów sądów powszechnych.

Z kolei Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (w piśmie Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych z 21 maja 2018 r. do prezesów sądu apelacyjnego i okręgowego w Katowicach) uznaje za konieczne stosowanie tego artykułu również wobec sędziów  z niepełnosprawnościami.

Rzecznik wskazał, że przy podejmowaniu decyzji z upoważnienia Ministra Sprawiedliwości o odmowie przyznania urlopu dla poratowania zdrowia - w uzasadnieniu decyzji dotyczącej sędziego ze stwierdzonym stopniem niepełnosprawności - zaprezentowano jednak stanowisko, w którego świetle sędziemu przysługują uprawnienia z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej, w tym dotyczące skróconego czasu pracy.

W piśmie do ministra Zbigniewa Ziobry rzecznik podkreślił, że nie ulega wątpliwości, iż czynny sędzia może być osobą niepełnosprawną w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej. Zgodnie z Prawem o ustroju sądów powszechnych czas pracy sędziego określony jest wymiarem jego zadań. Okoliczność ta, w przekonaniu RPO, nie może wykluczać stosowania wobec sędziów art. 15 ustawy tylko z tego powodu, że z przepisu tego wynika odwołanie do wymiaru czasu pracy.

Zdaniem Adama Bodnara sędzia z niepełnosprawnością powinien mieć prawo do obniżenia obowiązującego go wymiaru zadań, w stopniu adekwatnym do normy czasu pracy, wynikającej z art. 15 ustawy. - Przeciwne stanowisko prowadzi do nieznajdującego konstytucyjnego uzasadnienia gorszego traktowania sędziów wobec pozostałych osób niepełnosprawnych pozostających w zatrudnieniu - podkreślił rzecznik.

Dlatego zwrócił się do ministra o ponowne przeanalizowanie stanowiska resortu, z wykorzystaniem - podzielanej przez RPO - argumentacji z pisma Biura Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. 

III.7044.28.2018