Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Sprawa Karola Tendery z Krakowa, który walczy z określeniem "polskie obozy śmierci"

Rzecznik Praw Obywatelskich przyłączył się do postępowania apelacyjnego przed Sądem Apelacyjnym w Krakowie o ochronę dóbr osobistych (godność, tożsamość narodowa) Karola Tendery, byłego więźnia obozu w Auschwitz w latach 1943-1944 przeciwko stacji ZDF, która w zapowiedzi programu użyła sformułowania „polskie obozy śmierci”.

Zespół, który prowadzi sprawę w Biurze RPO:

Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego

Stan faktyczny:

Sąd Okręgowy uznał, że choć doszło do bezprawnego naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci godności, tożsamości narodowej i godności narodowej, to roszczenie o nakazanie opublikowania oświadczenia musi zostać oddalone, ponieważ skutki naruszenia zostały już usunięte (Karol Tendera został przeproszony w dwóch listach, a na dzień przed terminem rozprawy stacja opublikowała także na swojej stronie internetowej sprostowanie).

Wyrok sądu:

Sąd Apelacyjny zmienił wyrok w części i przychylił się do wniosku RPO, że przeprosiny powinny zostać opublikowany w taki sposób w jaki doszło do naruszenia dobra osobistego. W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich, ZDF nie przeprosiła odpowiednio.  Ze względu na formę naruszenia - na publicznie dostępnej stronie internetowej - za właściwe nie można uznać przeprosin listownych, skierowanych wyłącznie do powoda (za pośrednictwem jego pełnomocnika). Adekwatnymi przeprosinami nie było oświadczenie zamieszczone na stronie internetowej pozwanej na krótko przed rozprawą - stanowiło ono raczej sprostowanie a nie przeprosiny: nie było skierowane bezpośrednio do powoda (a więc osoby, której dobra osobiste zostały naruszone), jest niewidoczne po wejściu na stronę internetową, dostępne jest wyłącznie w języku niemieckim.

ZDF złożył skargę kasacyjną i sprawa trafi do Sądu Najwyższego. Nie wstrzymuje to  wykonania wyroku.

Dlaczego sprawa jest istotna dla RPO?

Jest to pierwszy wyrok, w którym doszło do stwierdzenia, że sformułowanie „polskie obozy śmierci” może naruszać dobra osobiste obywatela polskiego – byłego więźnia obozu w Oświęcimiu i że jest to naruszenie bezprawne. Istotne w sprawie było także doprowadzenie do właściwego przeproszenia powoda, bowiem tylko przeprosiny adekwatne pod względem treści i formy do dokonanego naruszenia dóbr osobistych mogą usunąć w pełni skutki tego naruszenia.

Skąd RPO wie o sprawie?

Wniosek radcy prawnego Lecha Obary

Argumenty prawne RPO

W opinii Rzecznika Praw Obywatelskich, wcześniejsze przeprosiny ZDF nie były odpowiednie.  Ze względu na formę naruszenia - na publicznie dostępnej stronie internetowej - za właściwe nie można bowiem uznać przeprosin listownych, skierowanych wyłącznie do powoda (za pośrednictwem jego pełnomocnika). Tak samo adekwatnymi przeprosinami nie było oświadczenie zamieszczone na stronie internetowej na krótko przed rozprawą - stanowiło ono raczej sprostowanie a nie przeprosiny: nie było skierowane bezpośrednio do pana Tendery (a więc osoby, której dobra osobiste zostały naruszone), jest niewidoczne po wejściu na stronę główną i dostępna wyłącznie w języku niemieckim. (szczegóły - załączony dokument)

Numer sprawy:

VII.505.4.2016