Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Prawo do wypoczynku jest konstytucyjnym uprawnieniem pracownika. Specustawa koronawirusowa je ogranicza, chociaż nie wprowadzono stanu klęski żywiołowej
• RPO jest zaniepokojony faktem, że w epidemii PIP praktycznie nie może funkcjonować i przeprowadzać kontroli
• Czy państwo ma możliwości nadzorowania warunków wykonywania pracy oraz poszanowania praw pracowniczych podczas epidemii? RPO pyta ministrę Marlenę Maląg

Specustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 wprowadza istotne nowe regulacje dotyczące prawa pracy.

Uprawnia m.in. do tego, aby zmienić system lub rozkład czasu pracy pracowników w sposób niezbędny dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa, polecić pracownikom świadczenie pracy w godzinach nadliczbowych, zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, polecić pracownikowi realizowanie prawa do odpoczynku w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę.

Prawo do wypoczynku jest konstytucyjnym uprawnieniem pracownika. Specustawa koronawirusowa je ogranicza, chociaż nie wprowadzono stanu klęski żywiołowej. Rodzi to poważne wątpliwości RPO.

Według Konstytucji państwo jest zobowiązane do sprawowania nadzoru nad warunkami wykonywania pracy. Ma to szczególne znaczenie w sytuacji uregulowanej w art. 15x specustawy, zwiększającej w znaczący sposób kompetencje pracodawcy wobec pracowników w zakresie świadczenia pracy, o których wspominaliśmy powyżej. RPO zwrócił się do Państwowej inspekcji pracy z prośbą o informacje, jak przebiegają kontrole w trakcie epidemii.

Okazało się, że Inspekcja Pracy zajmuje się obecnie tylko naruszeniami prawa pracy grożącymi śmiercią. Innymi sprawami zajmie się po zawieszeniu stanu epidemii – odpisał RPO główny inspektor pracy Wiesław Łyszczek. Jak widać powstała trudna do zaakceptowania ze względów konstytucyjnych sytuacja braku możliwości sprawowania przez państwo nadzoru nad warunkami wykonywania pracy za pośrednictwem Państwowej Inspekcji Pracy w okresie od ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii do czasu odwołania jednego z tych stanów.

RPO zwrócił się do ministry rodziny, pracy i polityki społecznej o informacje o możliwości realizowania spoczywającego na państwie konstytucyjnego obowiązku nadzoru nad warunkami wykonywania pracy w warunkach ogłoszenia stanu epidemii, ze szczególnym uwzględnieniem regulacji wprowadzonych specustawą o zwalczaniu COVID-19.

III.7044.42.2020