Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Główne platformy społecznościowe podjęły wiele działań dla przeciwdziałania fake newsom w sieci o tym, jak leczyć koronawirusa
• Wystąpił o to Rzecznik Praw Obywatelskich, zaniepokojony tym szkodliwością tych pseudporad

Na konieczność przeciwdziałania pseudoporadom ws. leczenia koronawirusa, które są rozpowszechniane w sieci, wskazywała Naczelna Rada Lekarska. Samorząd zawodowy lekarzy i lekarzy dentystów stara się powstrzymać to wysoce szkodliwe zjawisko

NRL podziękowała też za  inicjatywę RPO w tej sprawie. Rzecznik spytał bowiem o nią główne platformy społecznościowe: Twittera, Google’a Poland, Facebooka czy Wykop.pl. Przychodzą już pierwsze odpowiedzi.

Odpowiedź portalu Twitter

Twitter wskazał szereg działań. Po pierwsze, umieszczaniem specjalnych interaktywnych komunikatów, promuje informacje z rzetelnych, rządowych źródeł (m.in. strony WHO, Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Cyfryzacji). Jest to tzw. „surfacing” czyli umieszczanie komunikatu na górze lub na środku strony, tak by była to pierwsza informacja, którą przeczyta użytkownik.

Po drugie, zaktualizowano politykę portalu pod kątem walki z nieprawdziwymi informacjami o koronawirusie i sposobach leczenia. Moderacja na portalu odbywa się głównie automatycznie, z wykorzystaniem stale uczących się algorytmów.

Dezinformacja o koronawirusie nie jest niestety tak łatwa do wychwycenia, jak np. mowa nienawiści, ponieważ programy muszą nauczyć się kolejnych nowych zwrotów, które należy weryfikować. Twitter wskazał jednak kilka sfer, gdzie dokonano zmian, m.in. rozszerzono definicję szkody, aby uwzględnić takie treści, które są sprzeczne z wytycznymi z wiarygodnych źródeł globalnych i lokalnych informacji na temat zdrowia publicznego.

Treści, które mogą zostać usunięte to, np.

• zaprzeczanie udowodnionym faktom naukowym na temat wirusa (w szczególności możliwości zakażenia)
• opisywanie szkodliwych i nieefektywnych metod leczenia/profilaktyki
• podszywanie się pod urzędników państwowych by rozprzestrzeniać niepotwierdzone informacje o koronawirusie (zazwyczaj działania takie są podejmowane, aby szerzyć panikę w celach komercyjnych)
• niepotwierdzone zarzuty dotyczące koronawirusa i działań podejmowanych w związku z nim, które mogą potencjalnie zachęcać ludzi do niszczenia np. masztów 5G, lub powodować powszechną panikę i niepokoje społeczne.

Twitter zmienił również politykę reklamową - tak aby ułatwić promowanie działań rządu i organizacji ochrony zdrowia, a jednocześnie uniemożliwić wykorzystywanie kryzysu w celach komercyjnych. Ponadto współpracuje z wieloma partnerami w związku z kampaniami informacyjnymi, takimi jak #WashYourHands czy #AdsForGood.

Odpowiedź Facebooka

Podzielamy troskę o konieczność rozpowszechniania sprawdzonych wiadomości w przestrzeni publicznej. Pragnę jednocześnie podkreślić, że walka z dezinformacją oraz dostęp do rzetelnych źródeł na naszych platformach zawsze były dla firmy Facebook priorytetem – napisał Jakub Turowski z Facebooka.

Teraz, w czasie pandemii COVID-19, dokładamy jeszcze większych starań, aby nasza platforma była wykorzystana do przekazywania wiarygodnych informacji na temat koronawirusa.

Zapewnienie wszystkim użytkownikom dostępu do rzetelnych informacji i usuwanie szkodliwych treści 

Dzięki postom edukacyjnym wyświetlanym na Facebooku i Instagramie oraz dzięki Centrum informacji o koronawirusie (COVID-19)1 udało nam się przekierować ponad dwa miliardy ludzi do zasobów informacyjnych WHO oraz innych instytucji zdrowia publicznego – w Polsce kierujemy użytkowników bezpośrednio do strony Ministerstwa Zdrowia. Wspomniane Centrum informacji o koronawirusie (COVID-19) to miejsce, w którym użytkownicy mogą uzyskać dostęp do najnowszych informacji, przydatnych materiałów i porad, pomagających chronić ich zdrowie oraz zapewnić wsparcie ich rodzinom i lokalnym społecznościom. Odnośnik do Centrum użytkownicy Facebooka mogą znaleźć na szczycie Aktualności. Na bieżąco przekazujemy informacje od krajowych i światowych instytucji  i organizacji odpowiedzialnych za opiekę zdrowotną, takich jak Światowa Organizacja Zdrowia  i Ministerstwo Zdrowia, a także publikujemy pomocne artykuły, filmy i posty na temat dystansowania społecznego i zapobiegania rozprzestrzenianiu się COVID-19. Użytkownicy mogą również rozpocząć obserwowanie Centrum informacji o koronawirusie (COVID-19), aby otrzymywać bezpośrednio  w swoich Aktualnościach informacje publikowane przez instytucje odpowiedzialne za opiekę zdrowotną. 

Walka z dezinformacją oraz dostarczanie wiarygodnych informacji na temat koronawirusa

Od początku marca Facebook rozszerzył również program współpracy z zewnętrznymi weryfikatorami informacji o 12 nowych krajów. Obecnie współpracujemy z ponad 60 organizacjami weryfikującymi informacje w ponad 50 językach. W Polsce współpracujemy ze stowarzyszeniem Demagog oraz  z Agence France Presse (AFP). W ramach naszych działań, mających na celu walkę z dezinformacją na temat COVID-19, usuwamy fałszywe treści, które stanowią zagrożenie dla ludzi. 

Zaczęliśmy również usuwać treści zawierające fałszywe stwierdzenia i treści oparte na teoriach spiskowych, które w ocenie wiodących światowych organizacji zdrowia lub instytucji państwowych mogą wyrządzić krzywdę osobom, które w nie uwierzą. Działania podejmowane przez nas są rozszerzeniem obecnie obowiązujących zasad, w myśl których usuwamy treści stanowiące zagrożenie dla zdrowia – usunęliśmy już setki tysięcy takich szkodliwych treści z naszej platformy. 

W przypadku innych, nieprawdziwych treści, które nie stanowiły jednak bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia, Facebook dołączał do nich ostrzeżenia na temat wątpliwej wiarygodności oraz faktyczny kontekst. W marcu takie ostrzeżenia zostały dołączone do ponad 40 milionów wpisów na temat COVID-19 na podstawie ponad 4 tysięcy artykułów sprawdzonych przez niezależnych weryfikatorów. 95% osób, które zobaczyło ostrzeżenia nie otworzyło oryginalnej treści. Aby wesprzeć fact-checkerów w ich pracy w związku z COVID-19, współpracujemy z The International Fact-Checking Network (IFCN) i uruchomiliśmy program wsparcia finansowego o wartości miliona dolarów, aby zwiększyć skuteczność ich działań w tym obszarze. 

W ramach naszych nieustających wysiłków na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa i zapewnienia wszystkim dostępu do rzetelnych informacji na temat koronawirusa, stale weryfikujemy nasze zasady dotyczących reklam produktów związanych z COVID-19. W ciągu ostatnich kilku tygodni wprowadziliśmy zmiany, aby chronić ludzi przed tymi, którzy próbują wykorzystać obecną sytuację  w celu uzyskania korzyści finansowych.

Pod koniec lutego wprowadziliśmy zmiany do naszych zasad dotyczących reklam w zakresie kontrowersyjnych treści, które następnie rozszerzyliśmy o tymczasowy zakaz zamieszczania wszelkich reklam i ofert handlowych promujących medyczne maski na twarz, inne maski przypominające medyczne maski na twarz, środki dezynfekujące do rąk, chusteczki do dezynfekcji powierzchni oraz zestawy testowe COVID-19. W przypadku wszystkich innych materiałów medycznych lub produktów związanych z COVID-19 zabronimy reklam, które gwarantują zapobieganie wirusowi lub stwarzają poczucie pilności (np. poprzez sugerowanie ograniczonej podaży). Nasze zespoły bardzo dokładnie monitorują sytuację związaną z epidemią COVID-19, aby ewentualnie wprowadzać niezbędne aktualizacje naszych zasad, gdyby ktoś próbował wykorzystać obecną sytuację zdrowia publicznego. Zintensyfikowaliśmy nasze prace, aby podejmować bardziej agresywne działania wobec podmiotów podejmujących ciągłe próby publikowania tego typu treści. 

Dodatkowo edukujemy użytkowników Facebooka w zakresie rozpoznawania fałszywych informacji oraz przeciwdziałania rozpowszechnianiu takich treści.

Dwie kluczowe inicjatywy prowadzone w Polsce

Pod koniec kwietnia uruchomiliśmy w Polsce kampanię online mającą na celu zwiększenie wiedzy Polaków w kontekście świadomego odbioru mediów oraz rozpoznawania fałszywych informacji. Kampanię będziemy prowadzili na naszej stronie na Facebooku (Facebook app). Będzie ona skierowana do szerokiej grupy dorosłych Polaków. 

W drugim tygodniu kwietnia przeprowadziliśmy, wraz ze stowarzyszeniem Demagog, szkolenie dla administratorów grup na Facebooku. Celem spotkania była edukacja w zakresie tego, dlaczego zgłaszać fałszywe informacje i jak można to zrobić – tak aby administratorzy wiedzieli, jak zgłaszać takie treści oraz aby edukowali członków swoich grup w zakresie przeciwdziałania rozpowszechnianiu fałszywych informacji (m.in. poprzez nieprzekazywanie treści co do wiarygodności których nie jesteśmy pewni). 

Podejmujemy działania także w innych naszych aplikacjach:

• Na Messenger i na WhatsApp łączymy rządowe instytucje i agencje zdrowia Organizacji Narodów Zjednoczonych z programistami, którzy pomagają w jak najskuteczniejszym korzystaniu z tych aplikacji (np. budowa botów), celem przekazywania najbardziej aktualnych informacji i przyspieszenia czasu koniecznego na udzielenie odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. W Polsce taka współpraca ma miejsce z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.
• Na WhatsApp użytkownicy mogą otrzymywać codzienny raport z informacjami na temat liczby przypadków COVID-19 w postaci alertu zdrowotnego WHO na WhatsApp, który zawiera także wskazówki, jak zapobiegać rozprzestrzenianiu się choroby, a także odpowiedzi na często zadawane pytania, które użytkownicy mogą łatwo wysyłać do przyjaciół i rodziny. 

Odpowiedź Wykop.pl 

Aby ustrzec Internautów przed szeregiem fałszywych informacji krążących w Sieci, a które mogłyby okazać się dla nich wysoce niebezpieczne, opublikowaliśmy na łamach senwisu komunikaty, w których zwracamy uwagę na problem rozpowszechniania nieprawdziwych informacji za pomocą Internetu  - odpisał Michał Białek, członek zarządu Wykop Sp. z o. o. 

W komunikatach zachęcamy również, aby wiedzę na temat sytuacji związanej z pandemią wirusa SARS-CoV-2 czerpano ze sprawdzonych, oficjalnych źródeł. Stosowny komunikat wyświetlany jest przy każdej treści dotyczącej pandemii. 

Warto jednak podkreślić, że działania informacyjne to nie jedyna aktywność podejmowana przez naszą firmę w celu ograniczenia dezinformacji oraz prostowania nieprawdziwych informacji. Warto nadmienić, że znaczna część społeczności skupiona wokół Wykop.pl to bardzo świadomi użytkownicy Internetu, posiadający swój własny sposób komunikacji i szczególną wrażliwość na jakość zawartości serwisu.

Dlatego, już od lat, wyposażamy serwis w łatwy w obsłudze, intuicyjny system zgłoszeń. Jest to funkcjonalność, która umożliwia naszym użytkownikom szybką i sprawną komunikację z zespołem moderacyjnym, odpowiadającym za usuwanie z senwisu nieodpowiednich treści, w tym również tych stanowiących informację nieprawdziwą. Biorąc bowiem pod uwagę ilość treści publikowaną przez użytkowników Wykop.pl, takie narzędzie jest niezbędne, aby wspierać pracę nad jakością pojawiających się w senwisie treści. 

Dzięki systemowi zgłoszeń oraz zaangażowaniu w taki proces użytkowników serwisu, nasza reakcja na naruszenia regulaminu jest o wiele szybsza, a przy tym również i zdecydowana. Artykuły oraz posty zawierające zmanipulowane informacje są możliwie szybko usuwane z serwisu, a ich autorzy blokowani. Dodatkowo monitorujemy również serwisy zajmujące się rozpowszechnianiem fałszywych informacji - publikowanie takich domen, a także ich rozpowszechnianie jest blokowane w serwisie Wykop.pl. 

Warto również wspomnieć, że w ciągu ostatniego roku podwoiliśmy liczbę osób zatrudnionych w zespole zajmującym się moderowaniem oraz usuwaniem treści. Pozwoliło to dodatkowo zminimalizować czas reakcji na zgłoszenia użytkowników - treści naruszające regulamin serwisu, w tym również artykuły rozpowszechniające informacje nieprawdziwe, usuwane są możliwie jak najszybciej. 

Ponadto aktywnie współpracujemy z NASK Dyżurnet.pl oraz podejmujemy szereg innych działań, mających na celu zapobieganie oraz zwalczanie szkodliwych treści, w tym również zapobieganie rozprzestrzeniania się fałszywych informacji za pomocą serwisu Wykop.pl. 

Wśród prowadzonych działań należy wymienić chociażby system moderacji automatycznej realizowany przez zespół programistów Wykop.pl. System opiera się na mechanizmach uczenia maszynowego i jego celem jest natychmiastowe wykrywanie i usuwanie treści, które łamią regulamin lub zawierają treści nieprawdziwe bądź obraźiiwe. 

W ostatnich miesiącach, wspólnie z NASK, zaplanowaliśmy i opisaliśmy projekt, który swoim zakresem wykracza poza portal Wykop.pl i którego celem jest identyfikacja fake news w dowolnym miejscu w Internecie. Projekt zakłada wykorzystanie analizy tekstu, obrazu, video oraz ruchu sieciowego w połączeniu z weryfikacją społecznościową treści (system zgłoszeń Wykop.pl), które w efekcie pozwolą na określenie stopnia prawdopodobieństwa, że dana treść, z którą mamy do czynienia, jest nieprawdziwa. W ramach projektu ubiegamy się o grant z NCBiR (Szybka Ścieżka), aby móc go z powodzeniem sfinansować.

VII.564.50.2020