Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Trzeba dostrzec dziecko w sytuacjach konfliktu pomiędzy rodzicami. Dziecko jest dane i jest „zadane” – na rodzicach, na przedstawicielach instytucji publicznych, którzy rodziców motywują i wspierają spoczywa więc wielka odpowiedzialność. To jest ważne, gdy patrzy się na sytuacje konfliktowe pomiędzy rodzicami.

Moderatorka: Agnieszka Tulin – Kardaś, stowarzyszenie Rodzin „Pelikan”, mediator rodzinny

Paneliści:

• A.Rękas, sędzia,  Biuro Rzecznika Praw Dziecka,
• M. Tański, mediator, Stowarzyszenie Mediatorów Rodzinnych, Centrum Mediacji „Partners Polska”
• A.Dżaman, psycholog Stowarzyszenie Rodzin „Pelikan”
• M. Karczmarzyk,adwokat, Pomorska Izba Adwokacka

A.Rękas – w ostatnich latach dużo zmienia się w systemie prawa, chyba nikogo nie trzeba przekonywać o zasadności i przydatności mediacji. A jednak ciągle jeszcze zbyt mało się z niej korzysta- na co wyraźnie wskazują statystyki -  i to właśnie skonfliktowane strony nie są tym zainteresowane. Rzecznik Praw Dziecka w projekcie Kodeksu rodzinnego poszukuje rozwiązań, które pozwolą na rozwiązywanie konfliktów na drodze porozumienia. Projekt ten wzbudził duże zainteresowanie wśród obecnych na panelu.

M.Tański – ludzie są różni i dzieci też są różne, także i sytuacji rozstania rodziców nie da się uogólnić. Nie ma też sensu demonizować  rozstania – wcale nie tak częste jest to – i nie musi być – bardzo traumatyczne dla dziecka wydarzenie.

Panelista skupił się na tych kwestiach, które mogą pomóc dzieciom dobrze poradzić sobie z rozstaniem rodziców. W tym kontekście szczególnie zwrócił uwagę  na rolę matki (gdyż badania wskazują, ze jest to zazwyczaj pierwszoplanowa postać dla dzieci w rodzinie) i często popełniane przez nią błędy. Zarysował możliwości wsparcia ze strony specjalistów Pracując z rodzicami premiujmy i wzmacniajmy ich dobrą wolę i odpowiedzialne nastawienie, zaapelował. Z sali padały trudne pytania, m.in. o możliwość mediacji w sytuacji istnienia przemocy w rodzinie.

M. Karczmarzyk –Prawo rodzinne to jedna z najtrudniejszych dziedzin prawa. Największe problemy wcale nie są  tam , gdzie konflikt przekracza granice i zaczyna podpadać np, pod przepisy karne, bo te akurat są najbardziej jednoznaczne, więc łatwo je stosować. W prawie rodzinnym mamy mnóstwo pojęć niejednoznacznych, niedookreślonych: dziecko, dobro dziecka – to wszystko są pojęcia płynne, w dodatku inaczej pojmowane na gruncie prawa, na gruncie psychologii, pedagogiki. Aktualne prawo rodzinne na poziomie operacyjnym dobrze chroni dobro dziecka, wykładnia przepisów jest stabilna. Na poziomie celowościowym, paradoksalnie przepisy te mogą szkodzić dziecku, np. prawo każdego do sądu w zderzeniu z kwestiami ambicjonalnymi skonfliktowanych stron może wzmacniać narastanie konfliktu. Mediacja niweluje to postrzeganie konfliktu w kategoriach wygrany/przegrany. Czy więc mediacja odbiera chleb zawodowym pełnomocnikom? Klient, któremu podsunie się rozwiązanie pozwalające szybko zakończyć konflikt jest zwykle bardziej zadowolonym klientem i dlatego warto polecać mediację!

Ze strony publiczności padały także krytyczne głosy dotyczące mediacji w obecnym kształcie – w ocenie obecnych na sali ojców czasami matce „opłaca” się zerwać mediację,  bo przepisy ją preferują.  Podkreślano potrzebę szkolenia mediacyjnego sędziów rodzinnych. Sędziowie, którzy „czują” i rozumieją  mediację, to zupełnie inni sędziowie rodzinni!

A.Dżaman – gdańska inicjatywa Stowarzyszenia Rodzin „Pelikan” –„Dziecko w rozwodzie – Dostrzec, Zrozumieć Zesprzeć” (www.dzieckowrozwodzie.pl) wzięła się z naszej bezradności jako psychologów. To, co jest ważne, a czego rodzice nie rozumieją: dobro dziecka nie jest tożsame z tym co często rodzice jako dobro dziecka postrzegają. Rozwód może być szansą na nowe życie dla rodziców, ale dla dziecka to jest zawsze koniec jego dotychczasowego świata.  Problemem jest brak gotowości rodziców w szukaniu porozumienia. Często tę gotowość trzeba dopiero w nich zbudować. Niestety, nikt nie uczy nas jak być rodzicem, a w sytuacji konfliktowej potrzebne jest bardzo dużo wiedzy o narzędziach ich rozwiązywania. „Pelikan” oferuje rodzicom w konflikcie warsztaty, które wyposażą ich w odpowiednią wiedzę  i umiejętności, pomagających rodzicom przeprowadzić dziecko przez sytuację  ich rozstania. Uwaga rodziców zostaje dzięki tym warsztatom przekierowana z konfliktu na dziecko. Zaczynają dostrzegać dziecko, przestają skupiać się wyłącznie na walce między sobą.  Rodzi się gotowość szukania porozumienia.  Sędziowie na podstawie art. 109 k.r.o. mogą wpływać na rodziców aby tego typu edukację podejmowali.

Rekomendacje: warto korzystać z mediacji, warto uczyć rodziców, jak sytuacja ich konfliktu wpływa na dziecko, warto budzić w nich gotowość na szukanie porozumienia. Warto, aby wszystkie podmioty, organizacje, osoby, które stykają się z sytuacjami konfliktowymi, uczyły się mediacji, bo to pomaga wychodzić „obronną ręką” z konfliktów.