Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zadania Komisji Ekspertów działającej przy Rzeczniku Praw Obywatelskich określono  w Zarządzeniu Nr 12/2017  Rzecznika Praw Obywatelskich z 13 marca 2017 r. w sprawie ustanowienia Komisji Ekspertów przy Rzeczniku Praw Obywatelskich. Należy do nich: wspieranie Rzecznika Praw Obywatelskich w realizacji jego ustawowych zadań, w szczególności w zakresie monitoringu ochrony wolności i praw człowieka i obywatela w procesie stosowania prawa, przygotowywanie wniosków de lege ferenda, zgłaszanie uwag i rekomendacji dotyczących obowiązujących lub projektowanych zmian aktów prawnych, propozycje zmian systemowych, proponowanie tez do wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich, promowanie dobrych praktyk oraz wykonywanie innych zadań zlecanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich.

Komisja Ekspertów Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KE KMPT) została powołana w 2016 r.[1]

Skład Komisji w 2019 r.:

1. Maria Ejchart-Dubois - współprzewodnicząca;
2. dr Justyna Jóźwiak - współprzewodnicząca;
3. prof. Mirosław Wyrzykowski;
4. mec. Piotr Sendecki;
5. prof. Witold Klaus;
6. dr hab. n. med. Maria Załuska;
7. prof. dr hab. Marek Konopczyński;
8. dr Marzena Ksel;
9. prof. dr hab. Grażyna Barbara Szczygieł;
10. Janina Agnieszka Kłosowska;
11. ppłk Lidia Olejnik;
12. adw. Paweł Knut;
13. adw. Mikołaj Pietrzak;
14. dr n. med. Jerzy Foerster;
15. kmdr Bożena Szubińska;
16. dr n. med. Joanna Klara Żuchowska;
17. Kama Katarasińska-Pierzgalska;
18. Agnieszka Aleksandra Sikora;
19. Maria Książak;
20. Aleksandra Chrzanowska;
21. dr Katarzyna Wiśniewska;
22. dr Maria Niełaczna;
23. Janina de Michelis

Działania Komisji 

W 2019 r. roku odbyło się jedno posiedzenie pełnego składu Komisji. Ponadto powołana została grupa robocza mająca na celu opracowanie opinii na temat niestandardowych form zabezpieczenia pacjentów w wizytowanych przez KMPT zakładach opiekuńczo-leczniczych oraz domach pomocy społecznej.

Posiedzenie KE KMPT w 2019 r.

12.09.2019 r. obyło się V posiedzenie KE KMPT. Tematem wiodącym był Raport Podkomitetu ds. Prewencji Tortur ONZ po wizycie w Polsce w dniach 8–19 lipca 2018 r. zawierający uwagi i zalecenia skierowane do krajowego mechanizmu prewencji. Eksperci rozmawiali o tym, jakie można podjąć kroki, by wzmocnić pozycję KMPT na przyszłość i wypełnić zalecenia Podkomitetu. W drugiej części obrad eksperci dyskutowali nad strategią działalności Mechanizmu na lata 2019 – 2023, przygotowaną przez Przemysława Kazimirskiego, dyrektora KMPT.      

Grupa robocza

W lipcu 2019 r. KMPT zwrócił się do KE KMPT z prośbą o ocenę projektu Procedury postępowania z pacjentem wymagającym niestandardowych form opieki – zabezpieczenia innego niż przymus bezpośredni, która została opracowana w czerwcu 2019 r. przez Stołeczne Centrum Opiekuńczo – Lecznicze Sp. z.o.o. i przesłana RPO do zaopiniowania. W skład zespołu opiniującego weszli: dr Marzena Ksel, dr n. med. Kama Katarasińska – Pierzgalska, adw. dr Katarzyna Wiśniewska oraz dr n. med. Joanna Klara Żuchowska. Ekspertki dokonały oceny Procedury biorąc pod uwagę aspekt prawny, poprawność terminologii medycznej, kompleksowość przyjętych rozwiązań, zgodność procedury z zaleceniami powizytacyjnymi KMPT. W efekcie wypracowane zostały wnioski i rekomendacje. Ekspertki uznały, że  przedstawiona im do oceny procedura odpowiada zaleceniom sformułowanym przez KMPT w raportach powizytacyjnych. Stosowanie opiniowanych środków musi być jednak uznane za ingerencję w prawa i wolności jednostki. W związku z tym ich stosowaniu musi towarzyszyć szereg gwarancji o charakterze proceduralnym i materialnym. Niezbędne jest ustalenie procedury stosowania takich zabezpieczeń oraz ich dokumentowania. W ocenie ekspertek zasadne jest także rozważanie wprowadzenie takiej procedury na poziomie ustawowym.

Udział w III Kongresie Praw Obywatelskich

Eksperci KE KMPT wzięli czynny udział w III Kongresie Praw Obywatelskich[2]. Maria Książak oraz Marzena Ksel uczestniczyły w panelu pn. Tortury hańbą XXI wieku. Agnieszka Sikora podzieliła się swoim doświadczeniem w panelu dot. psychiatrii dzieci i młodzieży oraz bezdomności ludzi młodych. Prof. M. Wyrzykowski był uczestnikiem panelu: Ile plastrów ma salami? Od wolności jednostki do ustroju nieliberalnego. Dr Katarzyna Wiśniewska wzięła udział w panelu na temat prezentacji badań o stosowaniu tymczasowych aresztowań w Polsce, natomiast M. Ejchart-Dubois była panelistką w dyskusji o niezależności sądownictwa przed Trybunałem Sprawiedliwości UE i Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

Inna aktywność ekspertów KMPT

W czerwcu 2019 r. KE KMPT wystosowała oświadczenie w związku z atakami w TVP i TVP Info, a także polityków większości rządowej, na rzecznika praw obywatelskich dr. hab. Adama Bodnara[3]. Atak w mediach został przeprowadzony 20 i 21 czerwca 2019 r. po tym, jak Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur wydał oświadczenie dotyczące sposobu potraktowania człowieka podejrzewanego o okrutne morderstwo dziesięcioletniej dziewczynki. Media obiegły bowiem nagrania, jak policjanci wyprowadzają (ciągną go) skutego kajdankami zespolonymi, w samej bieliźnie, bez spodni. Potem pokazały się nagrania z czynności śledczych z jego udziałem, nadal tylko w bieliźnie, przy czym jego twarz nie była zasłonięta. Komisja Ekspertów KMPT w pełni poparła treści zawarte w Oświadczeniu Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur i wyraziła uznanie dla działalności RPO oraz pracowników KMPT.