Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 2 marca 2017 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Talpis przeciwko Włochom (skarga nr 41237/14).

Fakty

Skarżąca miała razem ze swym mężem A.T. dwoje dzieci: syna i córkę. Sprawa dotyczyła przemocy domowej, której ofiarą była skarżąca i jej 10-letnia córka. Po pierwszym pobiciu, zarówno jej jak i córki oraz po tym jak następnie A.T. ją uderzył i groził jej nożem, skarżąca schroniła się w ośrodku prowadzonym przez stowarzyszenie ochrony kobiet - ofiar przemocy. Skarżąca złożyła zawiadomienie o przestępstwie i zażądała ochrony. W konsekwencji, wszczęto dochodzenie w sprawie znęcania się, uszkodzenia ciała oraz gróźb karalnych. Skarżąca została przesłucha po raz pierwszy dopiero siedem miesięcy po złożeniu skargi. Wówczas złagodziła swoje zeznania, co skutkowało umorzeniem dochodzenia o znęcanie się i groźby karalne. Postępowanie w sprawie uszkodzenia ciała toczyło się dalej.

W międzyczasie doszło do trzeciego aktu przemocy. Po interwencji skarżącej policjanci zawieźli pijanego A.T. do szpitala, który wróciwszy do domu o 5 nad ranem zaatakował skarżącą nożem. W jej obronie stanął jej syn, który zginął na miejscu, a skarżąca została raniona nożem w klatkę piersiową. Postępowanie o uszkodzenia ciała zakończyło się dwa lata później wymierzeniem grzywny 2000 euro. A.T. został skazany na dożywocie za zamordowanie swojego syna i usiłowanie zabójstwa skarżącej, posiadanie broni bez zezwolenia oraz znęcanie się nad skarżącą i jej córką.

Stanowisko Trybunału

Trybunał 6 głosami do 1 stwierdził naruszenie Artykułu 2 (prawo do życia) Konwencji w związku z zabójstwem syna skarżącej oraz usiłowaniem zabójstwa skarżącej; jednomyślnie ustalił naruszenie Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego i poniżającego traktowania) w związku z niewykonaniem przez władze obowiązku ochrony skarżącej przed aktami przemocy domowej oraz 5 głosami do 2, stwierdził naruszenie Artykułu 14 (zakaz dyskryminacji) w związku z Artykułem 2 i 3 Konwencji.

Zdaniem Trybunału, przez brak podjęcia odpowiednich działań na podstawie skargi złożonej przez skarżącą, władze krajowe pozbawiły skargę skuteczności, tworząc sytuację bezprawności sprzyjającą powtarzaniu się aktów przemocy, która doprowadziła do usiłowania zabójstwa skarżącej oraz śmierci jej syna. Mąż skarżącej mógł zaatakować swoją żonę i syna z uwagi na to, że włoskie władze nie odpowiedziały niezwłocznie na skargi dotyczące przemocy domowej. W konsekwencji, władze nie wywiązały się z obowiązku ochrony życia skarżącej i jej syna. Trybunał stwierdził, że skarżąca żyła ze swoimi dziećmi w atmosferze przemocy, na tyle poważnej, iż należało ją zakwalifikować jako złe traktowanie, a sposób w jaki władze prowadziły postępowanie karne wskazywał na sądową bezwładność, która skutkowała naruszeniem art. 3 Konwencji.

Powołując się na raport Komitetu ds. Likwidacji Dyskryminacji Kobiet (CEDAW) oraz włoskiego urzędu statystycznego, Trybunał doszedł do wniosku, że dostępne dane potwierdzają istnienie problemu przemocy domowej we Włoszech oraz dyskryminacji kobiet w tym zakresie. Trybunał podkreślił, że przemoc domowa we Włoszech dotyczy głównie kobiet, wciąż duża ilość kobiet ginie z rąk ich aktualnych lub byłych partnerów oraz oraz istnieje społeczno-kulturowe przyzwolenie na przemoc domową. W rezultacie, Trybunał zauważył, że przemoc, której ofiarą była skarżąca, była przemocą ze względu na płeć i stanowiła w konsekwencji formę dyskryminacji kobiet.