Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 10 czerwca 2019 r. Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur wizytował Pomieszczenie dla Osób Zatrzymanych przy Komendzie Powiatowej Policji w Żyrardowie, ul. Fryderyka Chopina 4 (PdOZ).
W czasie wizytacji przedstawiciele KMPT dokonali inspekcji pomieszczeń PdOZ i radiowozów, przeprowadzili rozmowy z osobą zatrzymaną i personelem, zapoznali się z nagraniami monitoringu wizyjnego oraz dostępną na miejscu dokumentacją.

Stan materialny pomieszczeń i odzieży dla osób zatrzymanych delegacja KMPT oceniła pozytywnie.

Kontrola samochodów służących do przewozu osób zatrzymanych (Fiat Ducato) wykazała, że były one w bardzo złym stanie materialnym, zabrudzone i mocno wyeksploatowane. W części dla osób zatrzymanych było brudno, brak było pasów bezpieczeństwa, monitoringu i systemu łączności z personelem. Pojazdy nie spełniają standardów Europejskiego Komitetu ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) dotyczących transportu osób zatrzymanych [Transport of detainee, Factsheet, June 2018, CPT/Inf (2018) 24]

Delegacja miała też uwagi do sposobu organizacji służby w PdOZ. Nadzór nad osobami zatrzymanymi sprawuje jeden policjant, który pełni służbę w dyżurce, pomagając jednocześnie dyżurnemu jednostki. Taki sposób pełnienia służby nie gwarantuje zatrzymanym odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i z uwagi na dodatkowe obowiązki, może naruszać ich prawa.

Zdecydowana większość osób, które trafiają do PdOZ to osoby nietrzeźwe, zatrzymane do wytrzeźwienia. Na terenie Żyrardowa nie ma izby wytrzeźwień, w związku z czym ciężar opieki nad takimi osobami spada na funkcjonariuszy Policji. Tymczasem PdOZ nie są przygotowane do opieki nad osobami nietrzeźwymi, bowiem nie zatrudniają lekarza, który mógłby udzielić doraźnej profesjonalnej pomocy medycznej w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia. Funkcjonariusze ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo zatrzymanych, mogąc w sytuacji zagrożenia ich życia i zdrowia udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej i wezwać pogotowie ratunkowe, licząc na skuteczność takiej interwencji.

Powyższy problem ma charakter systemowy i był już sygnalizowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich w raportach rocznych z działalności w Polsce Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur. 

W ocenie delegacji KMPT wzmocnienia wymagają podstawowe gwarancje prewencji tortur:
 nie wszyscy zatrzymani są badani przez lekarza (policjanci kierują się w tej kwestii prawem krajowym),
 badania lekarskie odbywają się w obecności funkcjonariusza Policji,
 nie wszyscy zatrzymani mają dostęp do obrońcy od samego początku zatrzymania,
 policyjne przesłuchania nie są nagrywane, mimo iż procedura karna przewiduje możliwość rejestracji obrazu lub dźwięku – zob. art. 147 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r., poz. 1987 ze zm).

Uwagi KMPT i zalecenia, mające na celu poprawę traktowania osób zatrzymanych i wzmocnienie ich ochrony przed torturami zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.