Biuletyn Informacji Publicznej RPO

1 czerwca 2017 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Dejnek przeciwko Polsce (skarga nr 9635/13).

Fakty

Skarżącego, który jest osadzony w zakładzie karnym, poddano kilkakrotnie kontroli osobistej polegającej na zdjęciu całego ubrania, zrobieniu przysiadu, pokazaniu penisa i otworzeniu ust.

Kontrole były przeprowadzane po każdej wizycie rodziny. Uzasadniano to zaangażowaniem skarżącego w więzienną subkulturę, statusem więźnia niebezpiecznego w przeszłości oraz jednym incydentem związanym z usiłowaniem przekazania nielegalnej wiadomości członkom rodziny w czasie wizyty.

Stanowisko Trybunału

Trybunał rozpoznał dwa zarzuty skarżącego.

• Po pierwsze, stwierdził, iż nie doszło do naruszenia Artykułu 3 (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) Konwencji z uwagi na fakt, iż dwie kontrole osobiste to za mało by mówić o osiągnięciu minimalnego stopnia uciążliwości koniecznego dla zastosowania Artykułu 3.
• Po drugie, Trybunał badał, czy mimo wszystko, kontrole te nie naruszyły prawa do życia prywatnego, o którym mowa w Artykule 8 Konwencji. Trybunał wskazał, iż jest świadomy konieczności zapewnienia bezpieczeństwa w jednostkach penitencjarnych. Mimo to niezwykle inwazyjne oraz potencjalnie poniżające środki jak przeszukanie osobiste połączone z rozebraniem się wymagają odpowiedniego uzasadnienia, a w sytuacji skarżącego to nie miało miejsca.

Trybunał zwrócił również uwagę na fakt, iż Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu generalnym do Ministra Sprawiedliwości z 23 grudnia 2014 r. (znak KMP.571.83.2014) w sprawie zasadności i częstotliwości dokonywania kontroli osobistych w jednostkach penitencjarnych, rekomendował przyznanie osobie, wobec której miano przeprowadzić kontrolę osobistą, prawa odwołania się do sądu. W braku takiego środka, Trybunał uznał za niezwykle trudne spełnienie wymogu wystarczającego uzasadnienia dla przeszukania osobistego. Dlatego stwierdził naruszenie Artykułu 8 Konwencji.