Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich problem praw wyborczych osób ubezwłasnowolnionych wymaga podjęcia pilnych działań legislacyjnych. Osoby ubezwłasnowolnione są pozbawione czynnego i biernego prawa wyborczego. W praktyce, po uprawomocnieniu się decyzji o ubezwłasnowolnieniu (zarówno całkowitym, jak i częściowym), sąd przekazuje odpowiednie zawiadomienie do organu prowadzącego rejestr wyborców o skreślenie z niego osoby ubezwłasnowolnionej. Kwestia pozbawiania praw wyborczych osób ubezwłasnowolnionych budzi poważne, w pełni uzasadnione, kontrowersje m.in. w doktrynie prawa, a także wśród organizacji społecznych. Celem instytucji ubezwłasnowolnienia jest przede wszystkim ochrona interesów osoby, która nie jest w stanie w pełni samodzielnie pokierować swoim postępowaniem, a nie jej karanie. Przepisy Konstytucji RP pozbawiają praw wyborczych osoby ubezwłasnowolnione w kontekście udziału w referendum, prawa wybierania Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego. Nie stoją więc na przeszkodzie niezwłocznej zmiany przepisu art. 10 § 2 pkt 3 ustawy – Kodeks wyborczy w zakresie, w jakim pozbawia on osoby ubezwłasnowolnione prawa wybierania posłów do Parlamentu Europejskiego. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.