Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich od 2011 roku wykonuje zadania niezależnego organu do spraw równego traktowania. W zakresie jego ustawowych obowiązków pozostaje zatem również stanie na straży równego traktowania wszystkich osób, w tym bez względu na orientację seksualną i tożsamość płciową.

Przejawy homofobii i transfobii znajdują odzwierciedlenie we wnioskach kierowanych do Rzecznika Praw Obywatelskich. Rzecznik odnotowuje wzrost liczby skarg odnoszących się do procedury sądowej w sprawach o ustalenie płci, czy dyskryminacji w obszarze opieki zdrowotnej ze względu na orientację seksualną lub tożsamość płciową. Istotnym problemem pozostaje przemoc wobec osób LGBT.

Jak wynika z opublikowanego przez Rzecznika w 2017 roku raportu pt. „Przestępstwa motywowane uprzedzeniami. Analiza i zalecenia”, konsekwencje psychologiczne i społeczne dla osób badanych – zwłaszcza osób LGBT – które doświadczyły przestępstw motywowanych uprzedzeniami, są znacząco bardziej poważne, niż konsekwencje podobnych przestępstw niemotywowanych uprzedzeniami. Zaobserwowane różnice to przede wszystkim większe nasilenie symptomów PTSD, niższe wsparcie otrzymywane przez osoby pokrzywdzone i mniejsze uznanie ze strony społeczeństwa krzywd doznanych przez pokrzywdzonych przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami. Zdaniem Rzecznika istnieje zatem potrzeba wzmocnienia ochrony prawnej i wsparcia osób pokrzywdzonych przestępstwami motywowanymi uprzedzeniami, a także monitorowania ciemnej liczby i stałego podnoszenia w tym zakresie kompetencji funkcjonariuszy Policji, prokuratorów i sędziów.

Przy okazji Międzynarodowego Dnia Przeciwko Homofobii i Transfobii, organizacja ILGA-Europe, jak co roku, zaprezentowała przegląd stanu ochrony prawnej osób LGBT w państwach europejskich. Polska po raz kolejny zajęła przedostatnie miejsce wśród wszystkich państw Unii Europejskiej w rankingu (18/100 punktów, https://rainbow-europe.org/country-ranking). Na ocenę Polski wpływ ma krytyczna ocena ograniczania wolności działalności organizacji pozarządowych i możliwości ich finansowania, brak odpowiedniego przeszkolenia personelu medycznego i standardów postępowania w celu zaspokojenia potrzeb osób transpłciowych, brak procedury umożliwiającej uzgodnienie płci uwzględniającej prawo do samostanowienia, przemoc wobec osób LGBT, niewystarczająca ochrona przed przestępstwami motywowanymi homofobią i transofobią w prawie karnym, brak instytucjonalizacji związków osób tej samej płci.